Ο εμφύλιος μασκαράς της Λαμίας

Στα χρόνια του Εμφυλίου, η καχυποψία των κρατούντων και μάλιστα σε μιαν επαρχιακή πόλη όπως η γενέθλια πόλη μου, οι αποκριές περιορίζονταν στα στενά, κλειστά δωμάτια των σπιτιών και σπανιότερα στις αυλές και στις μακρινές συνοικίες. Ήταν ρητά απαγορευμένοι οι μασκαράδες. Το καθεστώς φοβόταν πως πίσω από έναν μασκαρά, πίσω από μια αυτοσχέδια μάσκα (που τότε προσωπίδες έστω χάρτινες, οι πλαστικές ήταν μελλοντική εφεύρεση), πίσω από ένα μαντίλι, ένα πυκνό βέλο, πίσω από ένα καρβουνισμένο πρόσωπο, μπορεί να κρυβόταν ένας «προδότης της πατρίδας», ένας μητραλοίας ή ένας από τους κρυβόμενους και καταζητούμενους «κατσαπλιάδες», κάποιος εαμοβούργαρος φονιάς...

Ο νέος πουριτανισμός

Η πολυδιαφημισμένη ερωτική ελευθερία της εποχής μας τελικά έχει εξελιχθεί σε μια νέα μορφή πουριτανισμού. Ο πουριτανισμός, μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζεται από την τάση να υποβαθμίζη το σώμα και να το χρησιμοποιή σαν μηχανή και να αντιδιαστέλλη το συναίσθημα από τη λογική. Στον πουριτανισμό είναι αμαρτία να εκφράζεσαι ερωτικά, στον νεοπουριτανισμό της εποχής μας αμαρτία είναι να μη δίνης πλήρη έκφραση σε κάθε ερωτική επιθυμία. Για το νεοπουριτανισμό της εποχής μας είναι ανήθικο να μην ικανοποιής όλες σου τις ερωτικές επιθυμίες...

Μητροπολίτης για ναρκομανή νέο που αυτοκτόνησε: «Το μόνο βέβαιο είναι, ότι βρίσκεται στο πάτο της Κόλασης»!

Ξαναβρήκα, λακωνικά καταγραμμένη από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, μια σπαραχτική ιστορία με άκρως παραμυθητικό τέλος, γνωστή σε αρκετούς εδώ και κάμποσα χρόνια. Κρίνω αναγκαίο να την καταγράψω, προτού αφηγηθώ μιαν άλλη, εξίσου σπαραχτική:

Ο φόβος του γαμπρού απέναντι στην πεθερά, στους ιθαγενείς και τους πρωτόγονους λαούς

Αλλά ο πιο διαδεδομένος, αυστηρός και ενδιαφέρον, ακόμα και για τους πολιτισμένους λαούς, περιορισμός είναι αυτός που αναφέρεται στις σχέσεις ενός άνδρα και της πεθεράς του. Ισχύει σ’ όλη την Αυστραλία, αλλά τον συναντάμε επίσης στους μελανησιακούς και πολυνησιακούς λαούς και στις φυλές των νέγρων της Αφρικής, όπου υπάρχουν ίχνη τοτεμισμού και ομαδικής συγγένειας, αλλά προφανώς και εκεί που δεν υπάρχουν...

Ποιον επιτέλους θαυμάζουν οι άνθρωποι;

Γράψαμε αρκετά, στη στήλη τούτη, για τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη˙ δεν έχει κανένα νόημα να γυρίσουμε στο ίδιο θέμα. Αξίζει όμως, με την ευκαιρία του εορτασμού που συνεχίζεται, να θέσουμε στον εαυτό μας το ερώτημα και πάλι: Ποιον επιτέλους θαυμάζουν οι άνθρωποι; Ποιον ανθρώπινο τύπο; Και – το σημαντικότερο – τι φανερώνει για τους ίδιους, για τις θεμελιακές κλίσεις τους, ένας τέτοιος θαυμασμός;...

Ο φόβος της αιμομιξίας στους ιθαγενείς και τους πρωτόγονους λαούς

Αλλά ο φόβος της αιμομιξίας σ’ αυτούς τους λαούς δεν φαίνεται μόνο από τους θεσμούς, που έχουμε ήδη περιγράψει και που κυρίως κατευθύνονται ενάντια στην ομαδική αιμομιξία. Φαίνεται και από μια σωρεία «εθίμων», που δεν επιτρέπουν την ατομική επικοινωνία των, κατά τη δική μας έννοια, κοντινών συγγενών, που τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια και ο σκοπός τους είναι ευκολονόητος...

Ο ναρκισσισμός των Ελλήνων είναι η αιτία της ανομίας στη χώρα

Η προβληματική του Φαντασιακού μάς περνά στο κεντρικό ζήτημα του ναρκισσισμού. Εάν είσαι ξεχωριστός δεν έχεις κίνητρο να σέβεσαι το νόμο. Στην πραγματικότητα ο νόμος υπάρχει για να εξυπηρετεί εσένα. Ο παθολογικός ναρκισσισμός αναζητά λοιπόν την μετουσίωσή του ώστε να μη γίνεται καταστροφικός...

Ανακαλύπτοντας τις δικές μας προκαταλήψεις

Οι πιο πολλοί από μας συχνά σχολιάζουν τις προκαταλήψεις των άλλων, αλλά σπάνια έχουμε συνείδηση των δικών μας, γιατί συνήθως τις θεωρούμε φυσικές γνώμες. Όταν είμαστε ενοχλημένοι ή ενθουσιώδεις, όταν αντιδρούμε σε ορισμένες καταστάσεις με οργή, περιφρόνηση, ντροπή, περηφάνεια ή αγάπη έχουμε την πεποίθηση ότι τέτοιες καταστάσεις θα προκαλούσαν ανάλογα συναισθήματα σε οποιοδήποτε κανονικό άτομο. Ένας τρόπος να ανακαλύψουμε τις δικές μας προκαταλήψεις είναι να κάνουμε ένα κατάλογο εκείνων που ξέρουμε ότι έχουν οι άλλοι. Μια μικρή αυτοεξέταση θα μας διαβεβαιώσει ότι πολλές δικές μας τοποθετήσεις και αντιδράσεις βασίζονται σε παρόμοιες προκαταλήψεις...

ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ, ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΜΕΙΣ ΑΡΝΟΥΜΕΘΑ ΣΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

Ο άλλος άνθρωπος μπορεί βέβαια να μας ταλαιπωρήσει όταν είναι εγκλωβισμένος στο εγώ του, όπως συνέβαινε με όλους εκείνους που φρόντιζαν επί τριάντα οκτώ χρόνια να οικειοποιούνται τις θεραπευτικές ιδιότητες της κολυμβήθρας και αδιαφορούσαν για τον παραλυτικό, που κι αυτός περίμενε εκεί όλον αυτό τον καιρό για να θεραπευθεί. Όλοι αυτοί ούτε τον πρόσεξαν, ούτε τον συνάντησαν τον παραλυτικό...

ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΜΑΣ ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥΣ

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα ν’ αναφέρω τον ρόλο του καπνίσματος στην ανεξαρτησία του νέου. Είμαι πεπεισμένος πια ότι στις μεσογειακές κοινωνίες το κάπνισμα χρησιμοποιείται ως τρόπος ανεξαρτησίας των νέων από τους γονείς τους. Γιατί ειδικά στις μεσογειακές κοινωνίες; Διότι είναι πολύ ισχυρότεροι οι οικογενειακοί δεσμοί και η οικογένεια είναι κυρίως παιδοκεντρική, με αποτέλεσμα οι γονείς να μην προετοιμάζονται για την ανεξαρτησία των παιδιών τους...

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ανέφερα τηλεγραφικά μερικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη σημερινή οικογένεια και τείνουν να δημιουργήσουν μια εικόνα πιθανώς διάλυσή της.

Είναι δύσκολο να κάνει κανείς μελλοντολογικές προβλέψεις. Θα περιορισθώ σε μερικές καθαρά προσωπικές απόψεις. Πιστεύω ότι οι βιολογικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά ισχυροί κι έτσι τα δύο φύλλα πάντα θα πλησιάζουν το ένα το άλλο...

Ο ΔΙΑΣΥΡΜΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

Αν υπάρχουν παράγοντες που μεθοδεύουν την αποδυνάμωση και το διασυρμό της ελλαδικής Εκκλησίας, φαίνεται πως αγνοούν κάτι ουσιώδες: ότι όλα τα παραπάνω συμβαίνουν στην επιφάνεια του εκκλησιαστικού βίου και είναι άσχετα με τη ζωή και την αλήθεια της Εκκλησίας, με το υπαρκτικό γεγονός της σωτηρίας που συντελείται στα όρια της ευχαριστιακής σύναξης...

Ο ΙΣΤΟΡΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ

Είναι πλατιά διαδεδομένη η άποψη πως μια αληθινά επιστημονική ή φιλοσοφική στάση απέναντι στην πολιτική και μια βαθύτερη κατανόηση της κοινωνικής ζωής γενικά πρέπει να βασίζεται πάνω σε μια θεώρηση και ερμηνεία της ανθρώπινης ιστορίας. Λέγεται δηλαδή πως, ενώ ο κοινός άνθρωπος δέχεται ανεξέταστα ως δεδομένο το πλαίσιο της ζωής του και τη σημασία των προσωπικών εμπειριών και των μικροαγώνων του, ο κοινωνικός επιστήμονας ή ο φιλόσοφος πρέπει να εποπτεύει τα πράγματα από ένα υψηλότερο επίπεδο...

Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ Ή ΤΗΣ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΣ

Αυτός που φοβάται να αποδεχθεί κάποιον με ανοιχτά χέρια, ουσιαστικά νιώθει ότι απειλείται από τον κίνδυνο της αφομοίωσης ή της απομόνωσης. Οι αξίες του «κόσμου» δεν είναι θεμελιωμένες στο σεβασμό, στην καλή πίστη και αγάπη αλλά στο φόβο, στην έλλειψη εμπιστοσύνης, στην εκμετάλλευση, στον φθόνο και στο μίσος. Αν δεν κρατήσεις ένα όπλο, αν δεν σηκώσεις μια γροθιά, αν δεν αρπάξεις αυτό που σου ανήκει, αν δεν ακολουθήσεις τις αξίες της μάζας, τότε υπάρχει φόβος να μείνεις απομονωμένος και μόνος, ξεκομμένος από την κοινότητα...

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ, ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ

Ο Σωκράτης είχε αρνηθεί να συμβιβάσει την προσωπική του ακεραιότητα. Ο Πλάτων, αντίθετα, απαιτώντας μια χωρίς συμβιβασμούς εκκαθάριση του καμβά οδηγήθηκε σ’ ένα δρόμο όπου κάθε βήμα συνεπαγόταν και συμβιβασμούς της ακεραιότητάς του. Ήταν αναγκασμένος να καταπολεμήσει την ελεύθερη σκέψη και την αναζήτηση της αλήθειας. Και οδηγήθηκε στο να υπερασπιστεί το ψέμα, τα πολιτικά θαύματα, την ταμπουιστική προκατάληψη, την καταστολή της αλήθειας και, τελικά, τη βάρβαρη βία.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ

Οι περισσότερες κοσμογονίες, τα κείμενα δηλαδή που εξιστορούν τη δημιουργία του κόσμου και την εμφάνιση του ανθρώπου, αναφέρονται στην ταυτόχρονη δημιουργία του άνδρα και της γυναίκας ή, έστω, στην δημιουργία της γυναίκας αμέσως μετά τον άνδρα. Οι περισσότερες θρησκείες, θεωρητικά τουλάχιστον, αναγνωρίζουν την οντολογική ισότητα των δύο φύλων και σπεύδουν να τονίσουν την συμπληρωματικότητά τους...

ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΠΡΑΓΜΑ ΝΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΡΕΣ!

Στο ταμείο του σούπερ μάρκετ, παρατηρώ πέντε γυναικεία περιοδικά, τα οποία δίνουν διαιτητικές συμβουλές στο εξώφυλλό τους. Βλέπω τη γυναίκα που περιμένει μπροστά μου να κοιτάζει τα ίδια εξώφυλλα και αναρωτιέμαι τι σκέφτεται την ώρα που κοιτάζει τα περιοδικά. Νιώθει άσχημα, επειδή δεν έχει το σώμα ενός μοντέλου; Της έχει γίνει πλύση εγκεφάλου, ώστε να αισθάνεται ανεπαρκής σαν άτομο, επειδή δεν ανταποκρίνεται στα κοινωνικά πρότυπα περί ελκυστικής εμφάνισης; Ή είναι αρκετά έξυπνη, ώστε να καταλάβει ότι η ηλικία και η γενετική παίζουν σε όλους μας κάποια άσχημα παιχνίδια;...

Η ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ

Τι γίνεται όμως μετά το διαζύγιο; «Όταν χωρίζουμε, παρασύρουμε το παιδί στην απόρριψη του γονέα που απομακρύνεται από το σπίτι. Όταν υποτιμούμε τον άλλο γονέα, υποτιμούμε το ίδιο το παιδί που κατά ένα μέρος ταυτίζεται με τον γονέα του», παρατηρεί εύστοχα η Ch. Olivier. Τι συμβαίνει σε μια καινούργια οικογένεια όπου τις περισσότερες φορές ο γονέας που έχει την επιμέλεια είναι η μητέρα; Γνωρίζουμε ότι 7 στις 10 φορές ο πατέρας παραιτείται από την αρχηγία της οικογένειας...

ΑΝΑΓΚΗ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΩΣ ΕΘΝΟΣ, ή ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΑΛΛΟΙ Ή ΤΟ «ΞΕΡΟ» ΜΑΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ;

Η καταστροφή της Σμύρνης και συλλαλητήριο για την Κύπρο

Για ένα λαό όπως ο δικός μας, που δεν έχει τίποτε να ζηλέψει ως προς τους παράγοντες προσπορισμού αυτοεκτίμησης, το ζητούμενο για να εξασφαλιστεί η αυτοπεποίθηση είναι η παραδοχή, η κατανόηση και η αναγνώριση των αδύνατων πλευρών του. Τότε, πιστεύω, θα ελευθερωθούν οι δυνάμεις που δίνουν φτερά τόλμης και σιγουριάς. Έτσι εξουδετερώνονται οι φοβίες που πηγάζουν από το πραγματικό ενδεχόμενο των εξευτελιστικών αποκαλυπτηρίων και συγκρατούν κάθε πρόθεση δυναμικής δημόσιας παρουσίας...

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ή Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ!

Η Λήδα θέλει να προσφέρει ένα δώρο στη μητέρα της. Είναι τώρα αρκετός καιρός που εκτιμάει όλο και περισσότερο την προσφορά της. Η Λήδα έχει φύγει από τον θυμό, από τον εστιασμό στις αδυναμίες της μητέρας, από τη ματαίωση που αισθανόταν όταν τη σύγκρινε με την ιδανική μητέρα που ονειρευόταν στην εφηβεία. Μπορεί να δει με καλή απόσταση τη μητέρα της. Νιώθει πολύ τυχερή που ακόμα ζει εκείνη και συνεχώς της αποκαλύπτει, σε ατμόσφαιρα ελευθερίας από τις απαιτήσεις φροντίδας, και άλλες πλευρές του εαυτού της...