ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΠΡΑΓΜΑ ΝΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΡΕΣ!

Στο ταμείο του σούπερ μάρκετ, παρατηρώ πέντε γυναικεία περιοδικά, τα οποία δίνουν διαιτητικές συμβουλές στο εξώφυλλό τους. Βλέπω τη γυναίκα που περιμένει μπροστά μου να κοιτάζει τα ίδια εξώφυλλα και αναρωτιέμαι τι σκέφτεται την ώρα που κοιτάζει τα περιοδικά. Νιώθει άσχημα, επειδή δεν έχει το σώμα ενός μοντέλου; Της έχει γίνει πλύση εγκεφάλου, ώστε να αισθάνεται ανεπαρκής σαν άτομο, επειδή δεν ανταποκρίνεται στα κοινωνικά πρότυπα περί ελκυστικής εμφάνισης; Ή είναι αρκετά έξυπνη, ώστε να καταλάβει ότι η ηλικία και η γενετική παίζουν σε όλους μας κάποια άσχημα παιχνίδια;...

Αν γυναίκα που περιμένει μπροστά μου είναι χωρισμένη, ίσως πιστεύει ότι απέτυχε, όχι ο γάμος της, αλλά η ίδια, επειδή δεν στάθηκε ιδανική σεξουαλική σύντροφος. Ένα συναίσθημα, που ενισχύεται από την τάση των περιοδικών να επιρρίπτουν  στη γυναίκα την ευθύνη για τη συναισθηματική υγεία του δεσμού της. Στη χειρότερη περίπτωση, μπορεί όλα αυτά να την οδηγήσουν στη νευρική ανορεξία ή στη βουλιμία, προβλήματα αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία, με αιτία την ντροπή για το σώμα της που δεν είναι τέλειο, όπως είναι το σώμα των μοντέλων και των αστέρων του κινηματογράφου.

Οι ψυχολόγοι, πιθανολογούν ότι η νευρική ανορεξία, το ότι, δηλαδή, κάποιος λιμοκτονεί σκόπιμα και αρρωσταίνει ή ακόμη και πεθαίνει, είναι αποτέλεσμα της αποστροφής που νιώθει για το σώμα του. Οι γυναίκες μισούν το σώμα τους, ντρέπονται γι’ αυτό, επειδή η κοινωνία τις έχει διδάξει ότι κρίνονται από την εμφάνισή τους. Η εμφάνιση προσδιορίζει το ποιες είναι. Διαλέξτε εκατό γυναίκες στην τύχη και ρωτήστε τες πως νιώθουν για την εμφάνισή τους, τα μαλλιά, τη σιλουέτα τους και θα δείτε ότι πάνω από ενενήντα πέντε θα εκφράσουν κάποια δυσαρέσκεια. Έχω δει εκθαμβωτικές γυναίκες να παθαίνουν κατάθλιψη, επειδή πήραν δυο κιλά ή έχουν κάποιο αδιόρατο ψεγάδι στο πρόσωπο. Ολόκληρες βιομηχανίες – μόδας, καλλυντικών, αρωμάτων, τροφίμων χαμηλών θερμίδων, βιβλίων με δίαιτες, πλαστικής χειρουργικής, κλινικών αδυνατίσματος – φτιάχτηκαν, επειδή οι γυναίκες ντρέπονται για την εμφάνισή τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φθάσει κανείς στο σημείο να σκεφτεί ότι, αν όλες οι Αμερικανίδες ξυπνούσαν ένα πρωί, νιώθοντας όμορφα με τον εαυτό τους, θα κατέρρεε η αμερικανική οικονομία.

Και στην καρδιά όλης αυτής της ντροπής βρίσκεται η αντίληψη ότι, για να γίνει αποδεκτή, για να αγαπηθεί μια γυναίκα πρέπει να ανταποκρίνεται σε κάποια μη ρεαλιστικά πρότυπα τελειότητας (ενώ η θλιβερή αλήθεια είναι ότι οι γυναίκες που τους αρέσει ο εαυτός τους και τον αποδέχονται είναι πολύ ευχάριστη συντροφιά από εκείνες που στερούν διαρκώς τον εαυτό τους και προσπαθούν να κρύψουν τα αισθήματα απογοήτευσης που τους προκαλεί).

Υπάρχει ανδρικό αντίστοιχο της νευρικής ανορεξίας; Τι οδηγεί τους άντρες στην αυτοαπέχθεια και την αυτοκαστροφική συμπεριφορά; Αν η κοινωνία διδάσκει τις γυναίκες να ντρέπονται, επειδή είναι παχύσαρκες ή επειδή δεν είναι γοητευτικές, διδάσκει τους άντρες να ντρέπονται, επειδή δεν κερδίζουν χρήματα. (Και τώρα που όλο και περισσότερες γυναίκες εισχωρούν στον κόσμο των επιχειρήσεων, μαθαίνουν και αυτές να απογοητεύονται με τον εαυτό τους, όταν δεν επιτυγχάνουν οικονομικά). Για κάθε γυναικείο περιοδικό με άρθρα σχετικά με το αδυνάτισμα, υπάρχει ένα αντίστοιχο βιβλίο που λέει στους άντρες πως θα γίνουν καλύτεροι πωλητές ή πιο αποτελεσματικοί διευθυντές. Και για κάθε γυναίκα ηθοποιό της τηλεόρασης ή του κινηματογράφου με τέλεια μαλλιά και τέλεια σιλουέτα, υπάρχει ένας άντρας σύντροφος με καλοραμμένο κουστούμι και πανάκριβο αυτοκίνητο. Μια φορά που έμεινα μερικές μέρες στο Χιούστον του Τέξας, γνώρισα γιατρούς και διευθυντές ασφαλιστικών εταιρειών με εξαψήφιο εισόδημα που ένιωθαν μικρομεσαίοι, επειδή δεν ήταν εκατομμυριούχοι πετρελαιοπαραγωγοί.

Η ντροπή κάνει τις γυναίκες να υποσιτίζονται, να φορούν άβολα ρούχα και παπούτσια, και να υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις, επειδή έχουν μάθει να μισούν το σώμα τους, ως κάτι που δεν είναι τόσο καλό. Οι άντρες εργάζονται μέχρι σημείου κατάρρευσης, πίνουν υπερβολικά ή εκτονώνουν σε άλλους ανθρώπους – γυναίκες, ομοφυλόφιλους, Εβραίους, μαύρους, ξένους – το μίσος που νιώθουν για τον εαυτό τους, επειδή η κοινωνία, αξιολογώντας τις οικονομικές τους επιδόσεις, τους καταχώρησε στους αποτυχημένους. Συνήθως, οι γυναίκες στρέφουν την οργή τους εναντίον του εαυτού τους˙ οι άντρες ή τη στρέφουν εναντίον του εαυτού τους (υπερβολικό ποτό ή άλλα προβλήματα υγείας που τα προκαλούν οι ίδιοι) ή βρίσκουν ένα εξιλαστήριο θύμα για να του ρίξουν το φταίξιμο.

Η ντροπή και η ενοχή τούς μαθαίνει να νιώθουν απογοητευμένοι από τον εαυτό τους και τους κάνει να μισούν οποιονδήποτε τα κατάφερε καλύτερα από αυτούς και να περιφρονούν οποιονδήποτε τα πήγε χειρότερα. Και εμείς αναρωτιόμαστε γιατί οι άνθρωποι είναι τόσο μόνοι και τόσο οργισμένοι και γιατί είναι διαλυμένη η κοινωνία.      

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΡΑΒΙΝΟΥ HAROLD H. KUSHNER «ΚΑΤΑΚΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ  ΕΥΤΥΧΙΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «λογείον», 2009, ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

HAROLD H. KUSHNER

Γέννηση: 3 Απριλίου 1935 (ηλικία 82), Μπρούκλιν, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

Παιδιά: Άαρον Ζεβ Κούσνερ

Εκπαίδευση: Πανεπιστήμιο Κολούμπια, Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ

Βραβεία: Jewish Book Council Lifetime Achievement Award