ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ανέφερα τηλεγραφικά μερικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη σημερινή οικογένεια και τείνουν να δημιουργήσουν μια εικόνα πιθανώς διάλυσή της.

Είναι δύσκολο να κάνει κανείς μελλοντολογικές προβλέψεις. Θα περιορισθώ σε μερικές καθαρά προσωπικές απόψεις. Πιστεύω ότι οι βιολογικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά ισχυροί κι έτσι τα δύο φύλλα πάντα θα πλησιάζουν το ένα το άλλο...

Βέβαια δεν είναι απαραίτητο να κάνουν οικογένεια. Οι ψυχολογικοί λόγοι είναι αυτοί που θα διατηρήσουν την οικογένεια. Ο άνθρωπος μεγαλώνει και δημιουργεί έντονο δεσμό με τη μητέρα και αργότερα με όλη την οικογένεια και τείνει να το επαναβιώσει όταν μεγαλώνει. Η ανατροφή των παιδιών φαίνεται να γίνεται καλύτερα σε μια οικογένεια, παρόλο που υπήρξαν κι άλλες μορφές (π.χ. αρχαία Σπάρτη, κιμπούτζ στο Ισραήλ).

Οι κοινωνικές συνθήκες της σύγχρονης εποχής ωθούν στη δημιουργία οικογένειας. Ο καταναλωτισμός που ωθεί σε εργασία πολύωρη άνδρες και γυναίκες, η έλλειψη κοινωνικού ιστού και κοινωνικής ζωής με απότοκο το κλείσιμο και την εγωκεντρικότητα προκαλούν ένα αίσθημα ψυχικής ερημιάς. Το μόνο μέρος όπου ο άνθρωπος νιώθει ασφαλής και σημαντικός είναι μέσα στην οικογένεια και τις σχέσεις που δημιουργεί εκεί.

Η παγκοσμιοποίηση και η κοινωνία της πληροφορικής μας έδωσαν και θα μας δώσουν πολλά, αλλά επέτειναν το αίσθημα μοναξιάς κι ασημαντότητας του κάθε ατόμου, ιδιαίτερα στους μεγάλους αστικούς χώρους όπου ζει σήμερα το 70% περίπου του συνολικού πληθυσμού. Ο φόβος του θανάτου και ο φόβος του AIDS μας κάνουν να θέλουμε να έχουμε μια μόνιμη σχέση για να τους αντιμετωπίσουμε από κοινού – όπως όταν είμαστε παιδιά.

Συμπερασματικά πιστεύω ότι η οικογένεια θα συνεχίσει να υπάρχει για το προβλέψιμο μέλλον, παρά τις δυσκολίες και τη σύγχυση σήμερα. Θα υπάρξουν πιθανώς κάποιες σημαντικές αλλαγές. Ίσως ο γάμος να μην είναι ισόβιος, αλλά για καθορισμένο διάστημα (έως ότου μεγαλώσουν τα παιδιά) και μετά να είναι δυνητικά ανανεώσιμος. Πιστεύω ότι η μονογαμικότητα θα υποστεί μια φυσιολογική έκλειψη. Ο άνθρωπος θα μπορεί να έχει μια σταθερή οικογένεια και κατά καιρούς σχέσεις. Αυτό, βέβαια, δημιουργεί προβλήματα γιατί και σήμερα αυτό συμβαίνει χωρίς να ομολογείται. Υψηλότατο ποσοστό ανδρών έχουν μία ή περισσότερες εξωσυζυγικές σχέσεις και αυξανόμενο ποσοστό γυναικών το ίδιο. Η κατάσταση αυτή νομίζω ότι θα γίνει φανερή και θα είναι κομμάτι της οικογενειακής ζωής για όσους το έχουν ανάγκη. Κι από το ποσοστό π.χ. των ανδρών (που είναι με βάση διεθνείς στατιστικές πάνω από 90%) φαίνεται ότι η ανάγκη αυτή είναι φυσιολογική και γι’ αυτό υπάρχει σχεδόν σε όλα τα θηλαστικά, ακόμη και στα λίγα είδη που δημιουργούν ζευγάρια.

Πιστεύω ότι το Διαδίκτυο θα αποτελέσει, ίσως, τον πιο σημαντικό τρόπο για να βρίσκει κανείς συντρόφους. Και σήμερα το ποσοστό στο εξωτερικό είναι πολύ μεγάλο κι αυξάνεται συνεχώς και στην Ελλάδα. Θα βελτιωθούν, ίσως, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα γίνεται αυτό.     

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΓΙΩΣΑΦΑΤ «ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ», ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΤΟΜΟ «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΕ ΚΡΙΣΗ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ, 2009

ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΓΙΩΣΑΦΑΤ

Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1963 και απέκτησε την ειδικότητα του Νευρολόγου-Ψυχιάτρου το 1967. Μετέβη για περαιτέρω σπουδές στον Λονδίνο, όπου και παρέμεινε για δεκαπέντε χρόνια. Εκεί έλαβε μετά από εξετάσεις διάφορα διπλώματα στην Ψυχιατρική και Παιδοψυχιατρική ( Δίπλωμα Ψυχολ. Ιατρικής, ανώτατο Δίπλωμα Ψυχιατρικής του Κολλεγίου Ψυχιάτρων κ.λ.π.). Εξελέγη διευθυντής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Κέντρο Παιδικής και Οικογενειακής Ψυχιατρικής Finchley Λονδίνου). Δίδαξε στο Κέντρο Towistock και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Ιατρικό Μεταπτυχιακό Κέντρο) ως Επίκουρος Καθηγητής (Senior Lecturer). Έκανε επίσημη πενταετή εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία και τετραετή στην Ομαδική Ανάλυση και Οικογενειακή Θεραπεία. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα εξελέγη διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Ίδρυσε με άλλους την Ελληνική Εταιρία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, που εκπαιδεύει στην ατομική ψυχαναλυτική θεραπεία, και την Ελληνική Εταιρία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας, της οποίας είναι και πρόεδρος και διευθυντής του Εκπαιδευτικού της Ινστιτούτου. Είναι τακτικό μέλος πολλών διεθνών επιστημονικών Εταιριών και έχει μετάσχει στην συγγραφή πολλών επιστημονικών βιβλίων και πολυάριθμων άρθρων. Έχει κληθεί να μιλήσει σε πολλά κέντρα του εξωτερικού (Παν/μιο Οξφόρδης, London School of Economics κ.α.) καθώς και σε πολυάριθμα νοσοκομεία, επιστημονικά κέντρα, στη σειρά διαλέξεων του Megaron Plus κ.λ.π. Είναι και ο ιδρυτής, με άλλους συναδέλφους, της Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας Ελλάδος, της οποίας και εξελέγη ο πρώτος Πρόεδρος.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΑΣΑΝΤΕΣ