Ο ΑΝΤΡΑΣ ΠΑΙΔΙ

Κοιτάζει ορισμένες φορές η γυναίκα τον άντρα και απορεί με τις αντιδράσεις του. Βλέπει μια απροσδιόριστη αλλαγή στη μορφή και τις κινήσεις του, αλλά και τις πράξεις του ακόμα, που της αποκαλύπτουν ένα διαφορετικό άνθρωπο από αυτόν που έχει συνηθίσει να έχει δίπλα της. Ξαφνιάζεται γιατί μέσα από τη δυναμική του έκφραση και τη σοβαρότητά του, δείχνει να ξεπετάγεται μια τελείως παιδιάστικη όψη, μια ακατανόητη ανωριμότητα. Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες έχουν πια αποδεχτεί το γεγονός πως οι άντρες παραμένουν πάντα παιδιά. Παρ’ όλ’ αυτά, η εξωτερίκευση αυτής της αλήθειας δεν παύει να ανανεώνει μέσα τους την έκπληξη για την ύπαρξη της παιδικότητας αυτής...

Πως εκφράζεται αυτό το στοιχείο στον άντρα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Γιατί δεν λέμε ότι και η γυναίκα διατηρεί μια παιδικότητα; Σε τι διαφέρουν τα δύο φύλα γύρω από αυτό το θέμα; Σίγουρα και οι γυναίκες έχουν μια αντίστοιχη παιδική μορφή θαμμένη μέσα τους, που εμφανίζεται συχνά με κάποιον τρόπο στη διάρκεια της ζωής τους. Παρ’ όλα αυτά, σαν παιδί χαρακτηρίζεται ο άντρας, γιατί αυτός είναι που εμφανίζει μερικά χτυπητά γνωρίσματα παιδιού. Βλέπουμε συχνά ένα γιγαντόσωμο και γενικά δυνατό άντρα να τα χάνει μπροστά σε κάτι πολύ απλό, όπως μια δική του αυτοεξυπηρέτηση σε κάποιο νοικοκυρίστικο τομέα. Βλέπουμε επίσης έναν άντρα με πολύ δυνατό μυαλό να παρασύρεται ολοκληρωτικά από κάποιο έργο στην τηλεόραση και να χάνει τη δυνατότητα παρακολούθησης κάποιου άλλου πράγματος. Διακρίνουμε πολύ συχνά στους άντρες μια ανάγκη να κουρνιάζουν στην αγκαλιά της γυναίκας, όπως έκαναν όταν ήταν νήπια.

Πολλές παιδικές εκδηλώσεις, πολλά τα χαρακτηριστικά του παιδιού, που εμφανίζει ένας άντρας. Το κύριο γνώρισμα όλων αυτών είναι η ικανότητα απασχόλησής του σε ένα μόνο πράγμα, που μοιάζει να τον απορροφά ολοκληρωτικά, όπως συμβαίνει και σ’ ένα παιδί, την ώρα που παίζει. Το παιδί δίνεται στο παιχνίδι του και το ζει ολόψυχα, τίποτα δε μπορεί να το αποσπάσει από αυτό. Έτσι λειτουργεί και ο άντρας. Όταν δουλεύει, δουλεύει, όταν κάνει έρωτα, είναι αφοσιωμένος σ’ αυτό, και όταν διασκεδάζει, γλεντάει τη διασκέδασή του, το παιχνίδι του. Καταφέρνει ν’ απομονώνεται στο κομμάτι του παρόντος και να το ζει ολόψυχα, όποιο κι αν είναι αυτό. Γι’ αυτό, συχνά μοιάζει να μην έχει καμιά ευελιξία, καμιά δυνατότητα αλλαγής προς κάτι άλλο, αφού είναι απορροφημένος από αυτό που κάνει εκείνη τη στιγμή. Αυτή η δυσκολία ξαφνιάζει τη γυναίκα, που από τη φύση της μοιάζει να βρίσκεται σκόρπια σε πολλά πράγματα και να τα παρακολουθεί σχεδόν διαισθητικά. Έτσι την ώρα που δουλεύει ή διαβάζει, είναι νοητικά κοντά στο παιδί της και ταυτόχρονα σκέπτεται τον άντρα της. Ο άντρας όμως, όταν κάνει κάτι, δε βρίσκεται πουθενά αλλού, λες και όλα τα άλλα σβήνουν προσωρινά γι’ αυτόν.

Αυτό το γνώρισμα θεωρείται παιδιάστικο και από μια άποψη είναι. Αλλά είναι ταυτόχρονα και πολύ σημαντικό για τη πραγμάτωση ενός δύσκολου έργου, που χρειάζεται μια ολοκληρωτική αφοσίωση. Έτσι, αν η γυναίκα συχνά απορεί με τις εκδηλώσεις αυτές, μπορούμε να δούμε πως έχουν και μια πολύ θετική πλευρά.

Ένα άλλο γνώρισμα του άντρα είναι μια απλότητα στις πράξεις του, μια ευπιστία και μια αυθόρμητη ανταπόκριση στα ερεθίσματα της ζωής. Είναι πιο άμεσος από τη γυναίκα και δε λειτουργεί μέσα από πολύπλοκους νοητικούς μηχανισμούς. Συχνά αυτή η αμεσότητα τον οδηγεί σε λάθη, αφού η δομή της κοινωνίας δεν είναι τέτοια, ώστε να επιτρέπει την ευπιστία και την ανεξέλεγκτη προσφορά. Ο άντρας είναι πιο ορμητικός, πιο ευέξαπτος και πιο απλός από τη γυναίκα. Εκφράζει αυτό που θέλει, και συχνά απαιτεί να το αποκτήσει, όπως ένα κακομαθημένο παιδί. Βάζει στόχους για το μέλλον και οραματίζεται την πραγμάτωσή τους, όπως ακριβώς σε μια μικρή ηλικία λειτουργούν τα παιδιά, κτίζοντας φανταστικές ιστορίες γύρω από τον εαυτό τους και τη ζωή. Αυτός ο οραματισμός του δίνει μια ώθηση για δράση, αλλά και φέρνει την απότομη απογοήτευση όταν δεν πραγματωθεί.

Μέσα στους άντρες, όπως και στις γυναίκες, υπάρχει κρυμμένο το παιδί. Αυτό εκδηλώνεται πιο τολμηρά και δυναμικά από τον άντρα, γιατί ίσως να έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα ένστικτά του και δε φοβάται να δείξει ποιος είναι. Αλλά το παιδικό στοιχείο υφίσταται μέσα στον άνθρωπο, αφού σαν μέλος της ανθρωπότητας είναι ένα παιδί, δηλ. ένα ον εξελισσόμενο συνειδησιακά, που απέχει ακόμα πολύ από την ολοκληρωμένη έκφρασή του.

Ο άνθρωπος γενικά σαν είδος, είναι ένα ον που πορεύεται μέσα στους αιώνες και διευρύνει τη συνείδησή του όλο και πιο πολύ. Δεν έχει φτάσει την ενηλικίωσή του. Η ανθρωπότητα όλη βαδίζει προς αυτήν, μέσα από τα απαραίτητα στάδια μιας οποιασδήποτε εξέλιξης. Πορεύεται κάνοντας τα αναπόφευκτα λάθη, που την εκπαιδεύουν για μια καλλίτερη έκφραση στο μέλλον. Οι πράξεις των ανθρώπων μοιάζουν άγαρμπα παιχνίδια κάποιου νεόφυτου μέσα στο παιχνίδι της ζωής. Παίζουν τα παιχνίδια αυτά, αλλά ταυτίζονται τόσο μαζί τους, ώστε συχνά τα παίρνουν πολύ σοβαρά και υποφέρουν από τις συνέπειές τους. Οι άντρες, που ορισμένες στιγμές θέλουν να παίξουν με κάτι και να γίνουν παιδιά, εκφράζουν ασυνείδητα την πραγματικότητα. Δείχνουν δηλ. πως, έστω και για λίγη ώρα, θεωρούν τη ζωή σαν παιχνίδι. Παίζουν και διασκεδάζουν ή γίνονται τα παιδιά, που θέλουν λίγη στοργή και απαιτούν μια κάποια ανταπόκριση. Έτσι λυτρώνονται και ανακουφίζονται προσωρινά από μια υπερβολική σοβαρότητα, που χαρακτηρίζει γενικά όλες τις ανθρώπινες πράξεις. Η σοβαρότητα δεν είναι επιλήψιμη, όταν πηγάζει μέσα από τη γνώση της πραγματικότητας. Όταν δηλ. ο άνθρωπος έχει αποκτήσει τη σωστή του θέση μέσα στο ρεύμα της ζωής και τη χειρίζεται ήρεμα και δυναμικά. Όταν όμως η σοβαρότητα είναι αποτέλεσμα μιας προσκόλλησης σε κάτι και μιας αδυναμίας να λυτρωθεί κάποιος από την υπερβολική σημασία, που δίνει στις καταστάσεις, τότε βέβαια αυτή η σοβαρότητα του προκαλεί ανισορροπία και διάφορα άλλα προβλήματα.

Η ζωή ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας. Εμείς πρέπει να μπαίνουμε μέσα στη ροή της και ν’ αφηνόμαστε στο παιχνίδισμα των ρευμάτων, δουλεύοντας πάντα για να συντελέσουμε δημιουργικά σε όλα όσα έρχονται στο διάβα μας. Όταν πάρουμε αυτή τη στάση προς τη ζωή, τότε θα δούμε πως είναι πού απλό να χειριστούμε τις δυνάμεις, να χαρούμε το παιχνίδισμα των κυμάτων, τις εναλλαγές της νύχτας και της μέρας, της γνώσης και της άγνοιας. Θα δούμε ότι η ίδια η ζωή μας καλεί να παίξουμε το παιχνίδι της, να γίνουμε συνοδοιπόροι της και συντελεστές στην ασταμάτητη πορεία της. Να γίνουμε παιδιά της ζωής, αλλά και παίκτες συνειδητοί των ερεθισμάτων, που μας προβάλλει συνεχώς, για να τη γνωρίσουμε και να γίνουμε ένα μ’ αυτήν. Όσο αυτό δεν γίνεται, είναι φυσικό να χάνουμε την ομορφιά της και το παιχνίδι της, να πάσχουμε από τις ίδιες τις αντιδράσεις μας και συχνά να πέφτουμε θύματα του εαυτού μας. Οι άντρες υιοθετούν μερικές φορές τη θέση του παιδιού ή του παίκτη που παίζει με τη ζωή. Εκφράζουν αυτή τη διάθεση, χωρίς πιθανόν να γνωρίζουν τη βαθειά της σημασία. Ξεχνάν τη σοβαρή αντιμετώπιση, που δείχνουν ως εκείνη τη στιγμή και αφήνονται για λίγο στην άλλη τους έκφραση. Έτσι κάπως ανακουφίζονται από τη βαρύτητα, που τους πλακώνει, όλη την ώρα, καθώς προσπαθούν να επιβιώσουν παλεύοντας με όλα τα εμπόδια, πραγματικά ή φανταστικά, που τους κυκλώνουν.

Ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος παύει να είναι παιδί και γίνεται παίκτης της ζωής. Παύει να παίζει με τις καταστάσεις, όπως κάνει ένα παιδί, που ταυτίζεται με το παιχνίδι του, παθιάζεται, ενθουσιάζεται και απογοητεύεται συχνά. Ο άντρας, που ξεφεύγει για λίγο από την ταύτιση με τις καταστάσεις αυτές, κάνει μια μικρή προσπάθεια να γίνει ο παίκτης, που πιθανόν ένα εξελιγμένο μέλλον να αναδείξει μέσα στις ανθρώπινες συνειδήσεις. Προς το παρόν όμως, αφού βρισκόμαστε στην ανωριμότητα της ανθρώπινης φύσης, είναι φυσικό τα παιχνίδια του άντρα να θυμίζουν περισσότερο το παιδί, παρά το δυναμικό παίκτη. Έρχονται περισσότερο να εξισορροπήσουν τη συνεχή του προσπάθεια επιβίωσης, εξέλιξης συνειδητής ή ασυνείδητης λειτουργίας μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα. Τα ξεσπάσματα του άντρα είναι πιο πολύ παιδιάστικα, παρά σοφά. Χρειάζονται για το παρόν και προλέγουν το μέλλον, όταν το παιχνίδι της ζωής θα είναι κυριαρχημένο από τα χέρια ανθρώπων, μέσα από τη συνειδητοποιημένη πια σημασία των γεγονότων, που τώρα φαίνονται τραγικά ή εντυπωσιακά, επειδή τα θεωρούμε πολύ πιο σπουδαία από ό,τι είναι.

Ίσως σήμερα οι άντρες να γίνονται παιδιά, γιατί δεν αντέχουν να είναι πάντα μεγάλοι. Ίσως να ξεφεύγουν από την ίδια την κούραση που τους δίνει η ζωή, λειτουργώντας μ’ έναν τρόπο ανέμελο και απαιτητικό. Αλλά η ζωή είναι ένα παιχνίδι και μέσα από αυτή την αντιμετώπιση, βαδίζουν σιγά – σιγά οι άνθρωποι στην κατανόησή της. Ανοίγουν ένα δρόμο για την απλότητα και την εμπιστοσύνη που πρέπει κάποτε να κατακτηθούν από όλους μας, καθώς θα γινόμαστε όλο και πιο δεκτικοί και δυναμικοί προς την αξιοποίηση της δημιουργικής μας φύσης. Μιας φύσης που καλείται κι αυτή να συντελέσει στο μαγικό παιχνίδι της ζωής, με την πραγματική γεύση της και τη χαρά της.   

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΚΛΑΙΡΗΣ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΥ «Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΜΕΓΑΣ ΣΕΙΡΙΟΣ», 1985

ΚΛΑΙΡΗ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η Κλαίρη Λυκιαρδοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Αμερικάνικο Κολλέγιο και ολοκλήρωσε τις σπουδές της στα παιδαγωγικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει ταξιδέψει σε πολλά μέρη του κόσμου γνωρίζοντας πολλές και διαφορετικές κουλτούρες.
Η ζωή της άλλαξε ριζικά μετά τη γνωριμία της το 1980 με τον δάσκαλο Δημήτρη Κακαλίδη, ιδρυτή του Πνευματικού Κέντρου "Όμιλος Εξυπηρετητών". Με την καθοδήγησή του μαθήτευσε στη μελέτη του εαυτού (γνώθι σαυτόν) και την ανάδυση της πνευματικής φύσης του ανθρώπου, όπως και στην άσκηση της Πνευματικής Θεραπείας ως τρόπου ζωής. Εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες διατελεί Πρόεδρος του Ομίλου.