ΓΥΜΝΙΣΜΟΣ – ΠΟΥΡΙΤΑΝΙΣΜΟΣ: ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Σ’ έναν ύμνο του που όλοι εμείς οι εκπουριτανισθέντες και αγγλοσαξωνισθέντες «νεορθόδοξοι» θα τον καταγγέλλαμε σαν βλάσφημο και σκανδαλώδη, αν δεν μας τρόμαζε το όνομα του συγγραφέα, ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, μεταξύ άλλων, αναφέρει τα ακόλουθα για τον γέροντά του τον Συμεών τον Ευλαβή:

«Έτσι και τώρα έγινε, στα χρόνια τα δικά μας˙

ο Συμεών ο άγιος, ο Ευλαβής, Στουδίτης

αυτός που ποτέ δεν ντρεπόταν τα μέλη καθ’ ανθρώπου

ούτε γυμνούς κάποιους να δει ούτε γυμνός να είναι

γιατ’ είχε όλο το Χριστό, Χριστός ήτανε όλος

κι όλα τα μέλη του αυτός και κάθε άλλου μέλη

ωσάν Χριστό τα έβλεπε όλα μαζί και χώρια

κι ακίνητος κι απαθής κι άβλαβος πάντα ήταν,

σα να ’τανε Χριστός αυτός και σα Χριστός θωρώντας

όλους που έχουν βαπτιστεί και το Χριστό ντυθήκαν»[1]

Το κείμενο αυτό δίνει τη λύση στην οξύτατη διαμάχη που κυριαρχεί τόσο πολύ στις ημέρες μας μεταξύ εκείνων που υπεραμύνονται του γυμνισμού και εκείνων που τον καταδικάζουν.

Αλλά το κείμενο αυτό δείχνει πως και τα δύο αυτά στρατόπεδα είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Γιατί, ασφαλώς, οι υπερασπιστές του γυμνισμού δεν βλέπουν ο ένας τα γυμνά μέλη του άλλου σαν μέλη του Χριστού, σαν απόψεις του ανθρώπινου προσώπου, και σαν αποτέλεσμα τα αντικειμενοποιούν, τα κάνουν αντικείμενα που, αναπότρεπτα, θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν. Αλλά και εμείς, του αντιθέτου στρατοπέδου, με όσα λέμε και κάνουμε, δείχνουμε πως βρισκόμαστε στην ίδια ακριβώς κατάσταση με εκείνους. Γιατί αν βλέπαμε τα μέλη των άλλων ανθρώπων σαν μέλη του Χριστού, όπως ο Συμεών ο Ευλαβής, δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα. Αν εκείνοι, εκθέτοντας το σώμα το υποβαθμίζουν και από «καλό λίαν» δημιούργημα που είναι το μεταβάλλουν σε «κακό», εμείς ίσως να θέλουμε να το κρύψουμε επειδή το θεωρούμε κακό. Ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος βλέπει και τη δική μας αντίδραση σαν έκφραση του ίδιου πάθους που κινεί εκείνους που υποβαθμίζουν και αντικειμενοποιούν το σώμα.

«Αν το θελήσεις και εσύ, δικό του μέλος θα’ σαι,

και έτσι τα μέλη καθενός θα γίνουν τότε όλα

μέλη Χριστού, και ο Χριστός δικά μας πάλι μέλη,

και όλα μας τα άπρεπα πρεπούμενα θα κάνει

με ομορφιά στολίζοντας θεοτική και δόξα,

κι όλοι θεοί θα γίνουμε με το Θεό μας ζώντας,

την ασχήμια του σώματος χωρίς πια να θωρούμε

μα στο Χριστό μας μοιάζοντας με όλο μας το σώμα,

και κάθε ένα μέλος μας θα ’ναι Χριστός ατόφιος» [2]

Ποια επομένως θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της καταστάσεως που έχει δημιουργηθεί; Θα πρέπει να μας απασχολούν οι εξωτερικές αφορμές που φανερώνουν την εσωτερική μας εμπάθεια, ή τα πάθη που μαίνονται μέσα στην καρδιά μας, ανεξάρτητα από το αν είναι εμφανή ή όχι; Ο Ιησούς Χριστός απαντάει «καθάρισον πρώτον το εντός του ποτηρίου και της παροψίδος, ίνα γένηται και το εκτός αυτών καθαρόν» (Ματθ. 23,26). Μα δεν πρέπει να προστατεύσουμε τα παιδιά μας τουλάχιστον; Θα αντιτείνουν μερικοί. Και βέβαια πρέπει, αλλά θα τα προστατεύσουμε πραγματικά, αν τα βοηθήσουμε να δουν όλα τα δημιουργήματα του Θεού όχι σαν καταραμένα και επικίνδυνα, αλλά σαν «καλά λίαν» και να αναζητήσουν την αιτία του κακού μόνο μέσα στην καρδιά τους, στην ελεύθερη δική τους προαίρεση. «Εκ γαρ της καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι» (Ματθ. 15,19 – 20). Θα πρέπει να προσέξουμε ώστε η προσπάθειά μας να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από επικίνδυνα εξωτερικά ερεθίσματα να μην τους δημιουργήσει την εντύπωση ότι τα δημιουργήματα του Θεού είναι κακά ή επικίνδυνα ή ακόμη να τα εκπαιδεύσει πώς να εξαντλούν τις δυνατότητές τους για να κρύβουν τα πάθη τους, αντί να τις χρησιμοποιούν για να τα μεταμορφώσουν.   

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ π. ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΦΑΡΟΥ «ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΚΡΙΤΑΣ», Β΄ ΕΚΔΟΣΗ

ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

Ο π. Φιλόθεος Φάρος γεννήθηκε το 1930 στον Πειραιά. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες, νομικά και θεολογία. Έγινε κληρικός το 1962 και συνέχισε σπουδές στην ποιμαντική ψυχολογία και την ποιμαντική συμβουλευτική στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης στις ΗΠΑ. Δίδαξε ποιμαντική ψυχολογία στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη και εργάσθηκε ως Pastoral Counselor και Family Therapy Supervisor στην πρότυπη ψυχιατρική θεραπευτική κοινότητα Human Resource Institute της Βοστώνης, όπου απέκτησε μια σημαντική ψυχοθεραπευτική εμπειρία κάνοντας ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία και κυρίως εργαζόμενος με οικογένειες και ζευγάρια. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα επεχείρησε να θέσει στην υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος την εμπειρία του, οργανώνοντας ένα πρόγραμμα ποιμαντικής κλινικής εξασκήσεως για κληρικούς σ' ένα νοσοκομείο της Αθήνας. Ταυτόχρονα οργάνωσε ένα κέντρο νεότητος για την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, όπου καλλιεργείται και προάγεται η κοινοτική ζωή. Έχει γράψει πολλά άρθρα, μελέτες και δεκατρία βιβλία που διαπραγματεύονται άμεσα και καίρια για τη ζωή του ανθρώπου θέματα, όπως είναι το πένθος, ο γάμος, η ανατροφή των παιδιών, ο έρωτας κτλ.

Σημειώσεις

1. Συμεών Νέου Θεολόγου, Θείων Ύμνων Έρωτες, Ύμνος 15, στίχοι 205 – 218

2. Ό.π., στίχοι 149 – 157