ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ: ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΙ

Μελετώντας επί χρόνια τη μακρά διαδρομή των δύο κόσμων και των δύο Εκκλησιών, της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης, έχω πειστεί ότι πρόκειται για δύο διαφορετικούς κόσμους, οι οποίοι συντίθενται από ανθρώπινες μονάδες που διαμορφώθηκαν διαφορετικά. Αμετάβλητο χαρακτηριστικό της Δύσης, το οποίο συναντάμε επί 1.000 και πλέον χρόνια, είναι η δύναμή της να ολοκληρώνει πράγματα με διαχρονική συνέπεια και με βάθος, στοιχεία που είναι άγνωστα στην Ανατολή.

Όμως, με το ίδιο βάθος και την ίδια συνέπεια, η Δύση είναι σε θέση να υλοποιήσει και τις εγκληματικές της φαντασιώσεις, όταν τύχει αυτές να υπάρχουν. Χαρακτηριστικό της Ανατολής είναι η ελαφρότητα του είναι, το ευμετάβλητο των ανθρώπων, η επιπολαιότητα των αποφάσεων, η έλλειψη οργάνωσης. Τα αίτια αυτής της διαφοροποίησης μπορεί να είναι αμιγώς κλιματολογικά, μπορεί να είναι γενετικά, μπορεί να αναζητηθούν στην επιβίωση, ειδικότερα στη Δύση, του ρωμαϊκού ρασιοναλισμού, αλλά είναι γεγονός ότι η διαφοροποίηση υπάρχει.

Το ερώτημα ποιος από τους δύο αυτούς κόσμους είναι ο «καλύτερος», είναι δύσκολο να απαντηθεί. Η βαθιά και συστηματική παιδεία της Δύσης δεν θα μπορούσε να εμπεδωθεί στην Ανατολή. Το άκρως πειθαρχημένο και εκπαιδευμένο σαν στρατιωτικό σώμα τάγμα των Ιησουιτών δεν θα μπορούσε ποτέ να γεννηθεί στο Βυζάντιο. Η μακρά, λεπτομερής, επίμονη, συνεπής αλλά εγκληματική και απάνθρωπη δράση της Ιεράς Εξέτασης δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει στην Ανατολή, όπως δεν θα μπορούσε ποτέ να γεννηθεί στην Ανατολή ο συστημικός ολοκληρωτισμός και η τεράστια απολυταρχική δύναμη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Παράλληλα μπορούμε να κάνουμε και μιαν αυθαίρετη χρονική μεταφορά των ίδιων συλλογισμών στις μέρες μας. Η τέλεια οργανωμένη εγκληματικότητα του Χίτλερ δεν θα μπορούσε ποτέ να δομηθεί στην αλαφροΐσκιωτη Ανατολή. Επιλέξτε, λοιπόν, ποιον από τους δύο κόσμους προτιμάτε, μολονότι και σήμερα αυτοί διαφέρουν ριζικά.

Σχετικά με την υπάρχουσα κατάσταση και το μέλλον της Ορθοδοξίας και εφόσον, όπως υποθέτω, έχουμε πειστεί ότι οι θρησκείες είναι κατασκευάσματα των ανθρώπων «επί μέτρω» των αναγκών τους – και αυτό εντελώς άσχετα με την ύπαρξη ή όχι της Ανώτερης Δύναμης –, η ελληνόφωνη Ορθοδοξία διαμορφώθηκε στον χρόνο ως μόρφωμα απόλυτα συμβατό προς το θυμικό του λαού που το δημιούργησε και επομένως αντικατοπτρίζει πιστά τα χαρακτηριστικά του: το ευμετάβλητο, το άκρως συναισθηματικό, το ανοργάνωτο, το ασυστηματοποίητο, το απορρέον από ρηχή και όχι συστηματική παιδεία και ταυτόχρονα αυτό που μπορεί κάποια στιγμή να εμφανίσει και να προσφέρει αναπάντεχα τη σπίθα της θείας πνοής, της απρόσμενης ανιδιοτέλειας και της άκρας μεγαλοψυχίας.

Θα τολμούσαμε να πούμε ότι η Ορθοδοξία βρίσκεται πιο κοντά στο θυμικό του Ιησού και η Δύση πιο κοντά στον εγκεφαλισμό του Παύλου. Το κακό, όμως, είναι ότι ο Χριστιανισμός του Παύλου, κατά την κακόηχη αλλά ρεαλιστική έκφραση του κόσμου του σύγχρονου μάρκετινγκ, είναι αυτός που «πουλάει» περισσότερο από τον Χριστιανισμό του Ιησού.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΜΠΟΥΚΗ «Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ   ΚΡΙΤΙΚΗ, 2004

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΜΠΟΥΚΗΣ

Ο Γιώργος Παμπούκης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Παράλληλα με την άσκηση του επαγγέλματός του, ασχολείται με τη συγγραφή δοκιμίων. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας "Το Βήμα" για τέσσερα περίπου χρόνια και του "Οικονομικού Ταχυδρόμου" για δεκατέσσερα χρόνια περίπου. Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία:
- "Ο μεγάλος κόσμος του μικρού ανθρώπου", Ερμής, 1973 (Έπαινος Δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών το 1975).
- "Πλοηγός ιδεών για την τρίτη χιλιετία", Δόμος, 1992.
- "Στην τροχιά του ενός Θεού: απόπειρα προσέγγισης των πραγματικών γεγονότων στις μονοθεϊστικές θρησκείες", Έκδοση Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.), 1999
- "Η μεγάλη αντιπαράθεση", Κριτική, 2004
- "Ημιμάθειας εγκώμιο", Κριτική, 2009.