Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΥΡΑΝΝΟΥ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΙΠΠΑΡΧΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΑ, ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΕΡΩΤΙΚΗ ΑΝΤΙΖΗΛΙΑ!

Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων δολοφονούν τον Ίππαρχο

Οι καβγάδες, οι ρήξεις, καθώς και τα γλυκά συμφιλιώματα, δεν ήταν κάτι το σπάνιο ανάμεσα στον εραστή και στον αγαπημένο, γιατί “ακόμα και οι φιλονικίες και τα κακιώματα έχουν μια εξαιρετική γοητεία και απόλαυση” (Ξενοφών Ιέρων, 1. 35).

Η παιδεραστία έχει προκαλέσει αναρίθμητα ερωτικά εγκλήματα. Μερικά απ’ αυτά μεταποιήθηκαν σε ηρωικές πράξεις, γιατί, συχνά, τύραννοι πέσαν θύματα νέων που τους είχαν ρυπάνει και που μετά, οι νέοι αυτοί, ένιωσαν γι’ αυτούς αποστροφή.

Παραδείγματα: Ο βασιλιάς τής Μακεδονίας Αρχέλαος δολοφονήθηκε από τον Κρατέα, που τον είχε «μινιόν» του. Ο Αλέξανδρος των Φερών σκοτώθηκε από τον Πυθόλαο, – και ο Περίανδρος της Αμβρακίας, που ρωτούσε τον «ερωμένο» του αν δεν είχε αρχίσει ακόμη να εγκυμονεί, “αυτός, κινημένος από παράφορο θυμό, τον σκότωσε” (Πλούταρχος, “Ερωτικός”, 768)...

Μα η πιο περίφημη ιστορία είναι η ιστορία των Αθηναίων “τυραννοκτόνων” Αρμόδιου και Αριστογείτονα, που θεωρούνται σαν απελευθερωτές τού λαού, όπως ο Βρούτος της Ρώμης. Σκότωσαν στα 514 π.Χ. τον Ίππαρχο, γιο τού τύραννου Πεισίστρατου και αδελφό τού Ιππία, που είχε διαδεχτεί τον πατέρα του. Ο Θουκυδίδης ιστόρησε την υπόθεση με κάθε λεπτομέρεια (VI, 54 – 59):

“Θα προβώ ήδη εις την εκτενεστέραν οπωσδήποτε διήγησιν της ερωτικής περιπέτειας εκ της οποίας προεκλήθη το τόλμημα τού Αριστογείτονος και του Αρμοδίου δια να αποδείξω ότι ούτε αυτοί καν οι Αθηναίοι εκθέτουν ακριβώς τα περί των τυράννων των και του εν λόγω επεισοδίου. Αφού ο Πεισίστρατος απέθανε γέρων και ασκών ήδη την τυραννίδα, την αρχήν κατέλαβεν όχι ο Ίππαρχος, ως πολλοί νομίζουν, αλλά ο Ιππίας, ο πρεσβύτερος των υιών αυτού. Όταν ο Αρμόδιος έφθασεν εις το άνθος τής νεανικής ωραιότητος, ο Αριστογείτων, πολίτης της μέσης τάξεως, είχεν αυτόν ως εραστήν. Ο υιός τού Πεισίστρατου Ίππαρχος επεχείρησε να αποπλανήσει τον Αρμόδιον, ο οποίος απέκρουσε τας προτάσεις του και κατήγγειλε το πράγμα εις τον Αριστογείτονα. Ούτος, βαρυαλγής εκ του ερωτικού πάθους και φοβηθείς μήπως ο Ίππαρχος, ως εκ της δυνάμεώς του, καταφύγει εις την βίαν, δια να του αποσπάσει τον Αρμόδιον, ήρχισε διατρανώνων κρυφίως την ανατροπήν τής τυραννίδος με κάθε μέσον που διέθετε. Και επειδή εν τω μεταξύ ο Ίππαρχος, επαναλαβών τας προτάσεις του προς τον Αρμόδιον, δεν επέτυχε μεν περισσότερον από την πρώτην φοράν, αλλά και δεν ηθέλησε να προσφύγει εις βίαια μέτρα, επεδίωκε όμως την δημιουργίαν ευκαιρίας όπως τον προπηλακίσει δι’ υπούλου τρόπου, χωρίς να αφήσει να φανούν τα αληθή αυτού ελατήρια. Διότι η εξουσία του γενικώς δεν ήτο επαχθής εις τον λαόν, και είχε κατορθώσει να ασκεί αυτήν κατά τρόπον μη προκαλούντα αντιπαθείας …” (Μετ. Ελευθερίου Βενιζέλου).

Ας ζητήσουμε από τον Αριστοτέλη (“Αθηναίων Πολιτεία”, 18) τη συνέχεια τής ιστορίας:

“Ο Ίππαρχος, που είχε ερωτευθεί τον Αρμόδιο, δεν συγκρατούσε την οργή του, αλλά του έδειχνε προσβλητική συμπεριφορά. Προπαντός εμπόδισε την αδελφή του να παρακολουθήσει τα Παναθήναια σαν κανηφόρος παρθένος, ενώ την είχαν εκλέξει. Και μάλιστα με βαριές φράσεις έβρισε τον Αρμόδιο σαν διεφθαρμένο. Το επεισόδιο αυτό ερέθισε τον Αρμόδιο και τον έκαμε να αποφασίσει μαζί με τον Αριστογείτονα και με τη σύμπραξη πολλών άλλων το φόνο του Ίππαρχου. Την ημέρα των Παναθήναιων παρακολουθούσαν τον Ίππαρχο στην Ακρόπολη, που περίμενε εκεί να υποδεχτεί την πομπή, επιβλέποντας το ξεκίνημά της. Βλέποντας ο Αρμόδιος και Αριστογείτων έναν από τους συνωμότες να μιλάει με οικειότητα με τον Ιππία υποψιάστηκαν πως καταγγέλλει σ’ αυτόν τα σχέδιά τους και για να κάνουν κάτι πριν τους συλλάβουν, κατέβηκαν από την Ακρόπολη και αρχίζοντας την επίθεση πριν από τους άλλους, σκότωσαν τον Ίππαρχο, που ρύθμιζε την πομπή κοντά στο Λεωκόρειο του Κεραμεικού. Ο Αρμόδιος σφάχτηκε σχεδόν αμέσως από τους δορυφόρους. Ο Αριστογείτων ξέφυγε, μα τον πιάσανε και τον θανάτωσαν αφού τον βασάνισαν πολύ”.

Έτσι, η παιδεραστία κέρδιζε στην Αθήνα μια καινούρια λάμψη. Λίγο έλειψε να τη θεωρήσουν ως συνταιριασμένη με τον έρωτα για την ελευθερία και το μίσος εναντίον των τυράννων, αφού ο Αρμόδιος και Αριστογείτων, που θα δοξάζονταν στο εξής σαν ήρωες από τους ποιητές, τους ζωγράφους και τους γλύπτες, είχαν “διατελέσει” εραστές.   

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ROBERT FLACELIERE «Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΔΗΜ. ΠΑΠΑΔΗΜΑ», ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ 1986

ROBERT FLACELIERE

Γάλλος ελληνιστής, καθηγητής της κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, μελετητής του ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων. Υπηρέτησε στη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών (1925 – 1930). Διδάκτορας της φιλολογίας, διατέλεσε διευθυντής της Ecole Normale Superierure των Παρισίων.

Γέννηση: 29 Μαΐου 1904

Απέθανε: 23 Μαΐου 1982