ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ζούμε σ’ έναν πολιτισμό που κυριαρχείται από δύο μεγάλες δυνάμεις: την τεχνική και την πολιτική. Κάθε μέλος τής μοντέρνας κοινωνίας έχει δύο κύρια ιδανικά: τη βιοτική ευημερία και την ατομική ελευθερία. Μια κοινωνία ονομάζεται «πολιτισμένη», «ανεπτυγμένη», «εξευρωπαϊσμένη» και εκσυγχρονισμένη μόνο αν έχει (και μάλιστα στο βαθμό που έχει) πραγματώσει αυτό το δίδυμο ίνδαλμα τού μοντέρνου ανθρώπου: ευημερία και ελευθερία...

Γι’ αυτό άλλωστε τα πολιτικά προγράμματα όλων των ιδεολογιών επικεντρώνουν τις επαγγελίες τους σε αυτό το δίπτυχο αγαθό. Επειδή η τεχνική με την επιστήμη στοχεύει στην ευημερία και η πολιτική ιδεολογία αποσκοπεί στην ελευθερία, έπεται φυσιολογικά πια η προτεραιότητά τους, ίσως κι η αποκλειστικότητά τους μέσα στο κοινωνικό σύνολο όπως επίσης στην αυτοσυνειδησία κάθε ανθρώπου των μοντέρνων καιρών μας.

Αυτή η πραγματικότητα έχει ορισμένες συνέπειες. Πρώτα και κύρια εκτιμάται μόνο ό,τι είναι χρήσιμο για τη βιοτική ευημερία, δηλαδή το χρήμα, μια και αυτό πια έγινε το μόνο μέτρο υπολογισμού τής ευημερίας, άρα τής ευτυχίας! Καθετί που αποφέρει χρήματα καταξιώνεται. Οτιδήποτε δεν χρηματίζεται, απαξιώνεται.

Η πολιτική, η τεχνική, η επιστήμη (και μάλιστα η θετική επιστήμη, από τη φυσικομαθηματική, πολυτεχνική μέχρι την ιατρική και την οικονομική – επιχειρηματική με παρακλάδι τη νομική) έχουν την πρώτη προτεραιότητα, αφού αποφέρουν χρήματα, δηλαδή ευημερία, άρα ευτυχία (!). Η τέχνη, η φιλοσοφία, η θεολογία, που δεν χρηματίζονται, είναι πια … τιμωρημένες να «φυτοζωούν» και να λιμοκτονούν στο περιθώριο τής τεχνοκρατίας και του οικονομισμού, που διακρίνουν τον μοντέρνο κόσμο.

Δεν είναι συμπτωματικό ότι άλλαξε ριζικά όλη η αξιολογική κλίμακα τού πολιτισμού μας. Ό, τι στον παραδοσιακό πολιτισμό ήταν στο επίκεντρο, βρέθηκε πια στο περιθώριο τού σύγχρονου πολιτισμού. Για παράδειγμα, η τέχνη και η θρησκεία, που έδιναν το μέτρο ενός παραδοσιακού πολιτισμού, περιθωριοποιήθηκαν στο σύγχρονο κόσμο. Η τεχνική και η πολιτική, που κατείχαν δευτερεύουσα θέση στον παραδοσιακό κόσμο, κατέλαβαν το κέντρο τού μοντέρνου πολιτισμού. Η αντιστροφή τών αξιών ανάμεσα σε παραδοσιακό και το σύγχρονο κόσμο είναι πλήρης. Ελπίζουμε πως είναι μόνο αντιστροφή, κι όχι διαστροφή κιόλας.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΜΠΕΓΖΟΥ «ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΙΚΑΡΟΣ», ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΔΟΣΗ 2010

ΜΑΡΙΟΣ ΜΠΕΓΖΟΣ

Ο Μάριος Μπέγζος είναι καθηγητής της Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας στο Τμήμα Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέας πολλών επιστημονικών μελετών.

O Μάριος Μπέγζος του Περικλή γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1951 στην Αθήνα και στην ίδια πόλη μεγάλωσε και ολοκλήρωσε την εγκύκλια μόρφωσή του (1963-1969).

Ο Μάριος Μπέγζος έχει συγγράψει περισσότερες από είκοσι μονογραφίες και πολλά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, πανεπιστημιακές επετηρίδες και αφιερωματικούς τόμους.

Υπήρξε διευθυντής της σειράς «Θρησκειολογία» των εκδό­σεων Ελληνικά Γράμματα και τακτικός αρθρογράφος αθηναϊκών εφημερίδων (Βήμα, Νέα, Ελευθεροτυπία, Καθημερινή). Επίσης υπήρξε συγγραφέας του εγχειριδίου της Γ΄ Λυκείου «Θέματα Χριστιανικής Ηθικής» (1998) και μέλος κριτικής επιτροπής σχολικών βοηθημάτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.