ΤΟ ΚΟΡΜΙ

Στο τραπέζι επάνω είχε μια μποτίλια με φτηνό κονιάκ – πως όλα έβγαιναν πραγματικά ! – και μου ζήτησε να τσουγκρίσουμε τα ποτήρια. Πάει να επιτύχει μια καλή τιμή ο κερατάς, σκεπτόμουν, καθώς το ’φερα στα χείλη μου.

«Βέβαια, τι είναι ένα σκίτσο, θα μου πείτε, που γίνεται καμιά φορά μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα: Όμως ακούστε ένα ανέκδοτο αυθεντικό. Θα το βρείτε ίσως γελοίο και καθόλου αυθεντικό, μα έχω τους λόγους μου να πιστεύω πως είναι πέρα για πέρα αλήθεια. Λοιπόν, ο Πικασσό, κύριε, συνηθίζει να ζωγραφίζει διακόπτοντας τη σεξουαλική πράξη. Ωστόσο σε μια τέτοια διακοπή που αποπειράθηκε, λέρωσε απλώς μια παλιά εφημερίδα που βρέθηκε κοντά του κι από κάτω έβαλε την υπογραφή του. Ξέρετε πόσο πουλήθηκε αυτή η νερομπογιά; Ο Πικασσό είναι πάνω από 100 χρονών, κύριε …»...

«Αγάπη μου, δεν μπορώ να σ’ ακούω να λες ανοησίες» διέκοψε η κοπέλα με μια φωνή ιδιαίτερα λυρική.

«Και είναι πραγματικό αριστούργημα, τούτο το coitus interruptus».

«Δυστυχώς, δεν είμαι πλούσιος» είπα ταπεινά, όμως εκείνος δεν ήθελε να προσέξει.

«Βλέπετε;» μου ’πε δείχνοντας ολόγυρα τους τοίχους. «Δεν έχω κανένα πίνακα εδώ. Μονάχα εκείνο το γυμνό, αλλ’ από μια γυμνή γυναίκα δεν μπορείς να κλέψεις τίποτε. Κ’ εξάλλου είναι πολύ παλιό, ποτέ δεν ζωγραφίζω πια αιδοία χωρίς το εσωτερικό τους. Αρκετές ιδέες μ’ έχουν κλέψει ως τώρα μικροί και μεγάλοι, ιδίως οι μεγάλοι! Κι ούτε μπορώ ποτέ να ζωγραφίσω μια γυναίκα, όταν έστω και μια φορά συνουσιασθώ μαζί της».

Η χλωμή κοπέλα διέκοψε και πάλι με γέλια υστερικά:

«Μην τον ακούτε, κύριε, είναι επίσης μεθυσμένος!».

Αλλά ο ζωγράφος την είχε πλησιάσει ήδη και τράβηξε τη ρόμπα της, αποκαλύπτοντας σχεδόν τον ένα μαστό της, κάπως ατροφικό και με τη ρόγα κατακόκκινη κ’ εξογκωμένη σα να ’τανε το μόνο μέρος όπου μάζευε το αίμα της.

«Ποτέ δεν θα μπορέσω να ζωγραφίσω αυτό το κορμί» είπε μελοδραματικά. Έσκυψε και φίλησε τις λείες καμπύλες, ενώ η κοπέλα παρέμεινε τώρα ξαπλωμένη πάνω στο κρεβάτι σε κατατονική ακινησία.

«Ποιο είναι το μυστικό ενός κορμιού;» συνέχισε σα να μονολογούσε. «Μόνον οι αρχαίοι ημών πρόγονοι για μερικούς αιώνες κατόρθωσαν να το νιώσουν πέρα για πέρα και να το αποδώσουν. Κι από τότε άρχισε να μας διαφεύγει, ώσπου η χριστιανική ψυχή τ’ απώθησε ολότελα στο υποσυνείδητο. Το κορμί μας έγινε ένα αντικείμενο που το σέρνουμε και το λιπαίνουμε για να μας συντηράει. Το νιώθουμε έξω από μας, σαν κάτι άλλο, το μισούμε στο βάθος γιατί είναι αυτό που τέλος θα μας οδηγήσει στην ανυπαρξία μας. Δεν υπάρχει πια παρά μόνο σαν σεξουαλική πράξη, δηλαδή μια καθαρή βιολογική λειτουργία. Ποιος όμως είναι αληθινά ικανοποιημένος από τη σεξουαλική πράξη σήμερα, κύριε; Κ’ η νοσταλγία του κορμιού μας μένει πάντα οδυνηρή και μας βασανίζει. Υπάρχουν εξάλλου λαοί και πολιτισμοί που δεν το νιώσανε ποτέ πραγματικά. Ακόμη και οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί, στην Αναγέννηση, το νιώσανε σε δεύτερο πλάνο, σαν μια ανάμνηση που δεν τους ανήκε ολότελα. Πέστε μου, πως ένας Εγγλέζος της βικτωριανής εποχής – γιατί αυτή είναι η υπέρτατη παρουσία του Εγγλέζου – μπορούσε ποτέ να έχει ένα κορμί κι όχι ένα σκεύος; Ή μήπως μπορείτε να φαντασθείτε τους Γάλλους των Λουδοβίκων χωρίς περούκες και κορσέδες. Όσο για τους Γερμανούς, αρνούμαι πως είχαν ποτέ τέτοιου είδους υποψίες. Αυτοί από το φυτικό στάδιο πέρασαν κατ’ ευθείαν στις αφαιρέσεις και φυσικά στα κρεματόρια: το κορμί ως καπνός αναθρώσκων … Γνήσιος γερμανικός εξπρεσιονισμός! Εμείς πάλι οι Έλληνες, για να γλιτώσουμε απ’ τη θανάσιμη νοσταλγία του κορμιού, εφεύραμε τη βυζαντινή ζωγραφική, την τέλεια δηλαδή αποπνευμάτωσή του κι ανακηρύσσω τελειωτικά τον Θεοτοκόπουλο ως τον μεγαλύτερο, τον εξαίσιο δολοφόνο του κορμιού: αυτού κυρίως έγκειται η μεγαλοφυΐα του. Α, ναι, σαφώς πια με τον Γκρέκο αρχίζει η μοντέρνα εποχή μας, αυτός που με το έργο του επισφράγισε ταυτόχρονα τη βυζαντινή εποχή κ’ εξέφρασε την αναγέννηση με μια καινούργια υπέρβαση, την υπέρβαση που – ήταν αναπόφευκτο; – μας οδήγησε στην παρούσα εντομολογική μας άποψη του κόσμου …».

Φαινόταν ευχαριστημένος απ’ ό,τι είχε πει κ’ έμοιαζε πως είχε τελειώσει, μα ξεσκεπάζοντας τώρα ένα μέρος από τους γοφούς της Ματίνας συνέχισε:

«Είπα την εντομολογική μας άποψη. Γιατί, τι άλλο έμεινε ύστερ’ από τα φτερά των αγγέλων, ύστερ’ από την πλήρη βυζαντινή αποπνευμάτωση; Δεν ήταν αναπόφευκτο το αδιέξοδό μας; Ποια είναι, πέστε μου, η μορφή ενός αγγέλου που έπεσε; Ω, ήταν η φυσιολογική συνέπεια μιας μοντέρνας συνείδησης. Αφού δεν μπορούσαμε πλέον να είμαστε άγγελοι, τι άλλο μας απέμενε; Ο Κάφκα λ.χ. το έδωσε καλά κι αδίστακτα στη μεταμόρφωσή του – τι θα λέγατε για τη Μεταμόρφωση του Γκρέκο; Ο Γκρέκο ακόμη έλπιζε, μα η ζωγραφική του απέδειξε το αδύνατο της μεταμόρφωσή μας προς τα άνω – τα όρια της τέχνης είναι αδέκαστα – ενώ η μεταμόρφωσή μας προς τα κάτω όχι μόνο δυνατή, αλλά εκεί που φτάσαμε, εξόχως επιθυμητή! Χρειάσθηκε ολόκληρη βιομηχανική επανάσταση, όλα τα φώτα της επιστήμης, για να μας δείξουνε τελειωτικά το έντομο, το στιγμιαίο της ύπαρξης μας. Να μνημονεύσω εδώ εκείνον τον απίθανο Εμμανουήλ Ροΐδη, που απ’ τον περασμένο αιώνα ήξερε να βλέπει λεπτομέρειες που τώρα τις φορτώνουν σε κάτι άλλους – ξένους βέβαια – και σπουδαίους συγγραφείς; Ξεχάστε όμως την παρέκβαση, ξεχάστε, θάψτε τον Ροΐδη, μέσα στους χλοερούς εγκέφαλους των κριτικών μας κι ας έρθουμε στο προκείμενο: Μισούμε το σώμα που απ’ τη στιγμή της γέννησής μας μάς προδίδει. Γιατί τι άλλο κατάντησε το σώμα παρά η αντίφαση της ύπαρξής μας; Η συνείδησή μας μάς θέλει αθάνατους και οπωσδήποτε αγγελικούς, μονάχα για να συνειδητοποιήσει ακριβώς το αντίθετο. Συνειδητοποιούμε λοιπόν αυτό που δεν θέλουμε, αυτό που μισούμε, και πέστε μου, σας παρακαλώ, αυτό που μισούμε περισσότερο από κάθε τι, πως είναι δυνατό να μην το δούμε σαν ένα χαμερπές και σιχαμένο σκουλήκι; Ιδού η συνείδηση της μοντέρνας εποχής! Και σαν πρακτικοί άνθρωποι που είμαστε το βάλαμε φυσικά αμέσως σε πράξη: Στρατόπεδα συγκέντρωσης, κρεματόρια, μπόμπες … περισσότερες μπόμπες! Ούτε καν η ικανοποίηση να σκοτώνουμε άλλους ανθρώπους. Σκοτώνουμε σκουλήκια και μας σκοτώνουν σαν σκουλήκια… Κ’ ετοιμαζόμαστε σιγά – σιγά, μεθοδικά, για το μεγάλο show – down. Ήδη ετοιμάζουμε τις στατιστικές: Θα σκοτωθούν 150 εκατομμύρια, πλην όμως θα επιβιώσουν άλλα 50, εκ των οποίων τα 10 ίσως μ’ ελαφρές ραδιενεργές συνέπειες. Τουτέστιν αν ξεκληρισθούν και τα 40, με τα δέκα έχουμε μια καλή βάση για το μέλλον! Και μήπως δεν είναι λογικό σ’ έναν κόσμο που είναι προορισμένος να πάθει ασφυξία από υπερπληθυσμό; Βλέπετε, όπως και να το σκεφθεί κανείς, καταλήγουμε στον ίδιο παρανομαστή … »

» Αλλά ξέφυγα τώρα και μπαίνω σ’ άλλα οικόπεδα. Υπάρχουν άλλοι, πολύ πιο αρμόδιοι από μένα για να μιλήσουν με τη γλώσσα των στατιστικών και πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτοί κυρίως είναι οι άνθρωποι του μέλλοντος. Αυτοί και δίχως άλλο οι διαφημιστές – με το αζημίωτο βέβαια – που εξάλλου δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να εκφράζουν τους στατιστικούς, αλλά πολύ συχνά και να τους ξεγελούν οι κερατάδες …Είμαι ζωγράφος, κύριε, και μπορώ να δω τον κόσμο μονάχα μέσ’ από μορφές, μέσ’ από εικόνες: την εικόνα της προσωπικότητάς σας, την εικόνα ενός προϊόντος, την εικόνα των γεννητικών σας οργάνων, για την τελειωτική ικανοποίηση του εξιμπισιονισμού σας …Α, οι σατανικοί δημιουργοί ενός καινούργιου, παραισθητικού, γελοίου κόσμου εικόνων για τους αδιόρθωτους εικονολάτρες, ενός πολύχρωμου κόσμου εντόμων για να καλύψουν το γυμνό σκουλήκι! Όμως το σκουλήκι καλύπτεται πλέον, κύριε; Είναι μαλακό, ασπρουδερό, ίσως κιτρινίζον, μ’ ελαφρές εντομές. Ας το δούμε πια όπως είναι κι ας συλλάβουμε την πραγματική του εικόνα. Στην εντομολογική εποχή μας, προσπαθούμε να ντύσουμε το σκουλήκι με πλουμίδια και ψεύτικα φτερά. Εγώ είμαι εικονοκλάστης! Θα σταματήσω ολότελα να ζωγραφίζω μόλις συλλάβω το έντομο στην αληθινή του μορφή …»        

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ «ΟΙ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΝΤΕΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΚΕΔΡΟΣ», 1982.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ

Ο Αριστοτέλης Νικολαΐδης (1922-1996) γεννήθηκε στη Μυτιλήνη στις 25 Νοεμβρίου 1922. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στην Αντίσταση και φυλακίσθηκε από τους κατακτητές. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική. Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Διαβαθμίσεις". Το 1954 υπέβαλε τη διδακτορική του διατριβή και έφυγε για το Παρίσι ως υπότροφος του γαλλικού κράτους. Το διάστημα 1956-1965 εργάστηκε ως ψυχίατρος στο εξωτερικό. Το 1966 ίδρυσε στην Αθήνα το Διεθνές Ίδρυμα Επιστημονικής Ορολογίας και Γλώσσας, που από το 1973 λειτουργεί και στη Γενεύη. Υπήρξε, επίσης, ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Γλωσσικού Ομίλου. Το 1967 κατέφυγε αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ και στην Ελβετία, μέχρι το 1975, που επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα. Την ίδια χρονιά εκδόθηκε και το μυθιστόρημά του "Η εξαφάνιση", που τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Έργα του, μυθιστορήματα, ποιήματα και δοκίμια, μεταφράσθηκαν στα γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά, ρωσικά, σουηδικά και σε άλλες γλώσσες.