ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ 1934-1936

Θα σας διηγηθούμε ένα ιστορικό γεγονός που έμεινε γνωστό σαν «το Δημοτικό ζήτημα της Λαμίας 1934 – 1936» που ταλάνισε την πόλη μας για δύο ολόκληρα χρόνια.

Θα πάμε λοιπόν, αρκετά χρόνια πίσω  στο 1934 και συγκεκριμένα λίγο πριν τις τότε Δημοτικές και Κοινοτικές εκλογές.

Εδώ ανοίγουμε μια παρένθεση ...

Οι εκλογές αυτές που κανονικά θα έπρεπε να έχουν γίνει το αργότερο μέσα στο καλοκαίρι του 1933 λίγο μετά τις βουλευτικές εκλογές της 5/3/1933 που εξέλεξαν τον Π. Τσαλδάρη και το Λαϊκό κόμμα αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ωστόσο η νέα κυβέρνηση είχε να αντιμετωπίσει την επομένη των εκλογών το πραξικόπημα του Πλαστήρα που καταπνίγηκε από τον ίδιο το λαό που επιθυμούσε την ομαλότητα. Δυστυχώς όμως ανάλωσε πολύτιμο πολιτικό χρόνο να ξηλώσει τους Βενιζελικούς από τον κρατικό μηχανισμό για να τους αντικαταστήσει με δικά της στελέχη και δεν κατάφερε να δώσει άμεσες ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα του λαού. Στις 7 Ιουνίου έγινε η προβοκατόρικη αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα κατά του Βενιζέλου από τα πρωτοπαλίκαρα που κρυβόντουσαν στη σκιά του Λαϊκού κόμματος, η αποκάλυψη των οποίων, ξανάδωσαν στο Βενιζέλο τη δημοτικότητα και τη συμπάθεια μεγάλου μέρους του λαού. Οι Δημοτικές εκλογές που ήταν να γίνουν το αργότερο στις 2 Ιουλίου του 1933, όπως είχε δηλώσει ο τότε υπουργός εσωτερικών Ράλλης αναβλήθηκαν αρχικά επ’ αόριστον και με τη λαϊκή πίεση ορίστηκαν τελικά για τις 11/2/1933.

Κλείνουμε τη παρένθεση και πάμε παρακάτω.

Μετά την αναταραχή που έφεραν τα γεγονότα που σας διηγηθήκαμε η κοινή γνώμη είχε μεταστραφεί. Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας οι εκλογές παίρνουν βαθύ πολιτικό χαρακτήρα. Α! Όχι σε όλες. Η Λαμία ξεφεύγει από τον πολιτικό κανόνα και παρουσιάζει μια δικιά της ιδιομορφία.

Οι Βενιζελικοί – Σοσιαλιστές – Κομμουνιστές δεν καταφέρνουν να καταρτίσουν δικό τους ψηφοδέλτιο για το Δήμο της Λαμίας, ούτε μαζί σαν Δημοκρατικές δυνάμεις ούτε ξεχωριστά. Υπάρχουν μόνο κάποιες μεμονωμένες και χωρίς εκλογική τύχη, θα λέγαμε, υποψηφιότητες, όπως η ανεξάρτητη Δημοκρατική υποψηφιότητα του Κομμουνιστή δημοσιογράφου Τάκη Φίτσιου που δεν είχε σοβαρές φιλοδοξίες (περισσότερο για την διερεύνηση της πολιτικής δύναμης της παράταξης στην οποία ανήκε), την ανεξάρτητη Δημαρχιακή υποψηφιότητα του εργατικού Κ. Πασχάλη καθώς και τις ανεξάρτητες υποψηφιότητες για το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου των Ευ. Γαρδίκη, Ι. Ελασσώνα και Ι. Κοντομήτρου).

Οι υποψήφιοι μνηστήρες του Δημαρχιακού αξιώματος που μπορούν όμως να εκλεγούν είναι πολλοί και ανήκουν ΟΛΟΙ στην κυβερνητική παράταξη. Έτσι η εκλογική αναμέτρηση μεταβάλλεται σε καθαρά ενδοοικογενειακή υπόθεση των τοπικών στελεχών του Λαϊκού κόμματος σε αρχηγικό επίπεδο τουλάχιστον. Η Λαμία θεωρείται πλέον ΚΑΣΤΡΟ των συντηρητικών δυνάμεων της χώρας.

Η έλλειψη αντιπάλου και η σιγουριά της νίκης έφερε την μη συνοχή της κυβερνητικής παράταξης και οι φιλοδοξίες των στελεχών της δημιούργησαν ακανθώδες και δυσεπίλυτο εσωτερικό πρόβλημα. Οι κυβερνητικοί βουλευτές της περιοχής απέφυγαν να αναμιχθούν απ’ ευθείας στην ανάδειξη των υποψηφίων (να δώσουν όπως λέμε το χρίσμα) αλλά παρασκηνιακά προώθησαν και επέβαλλαν τη δυαδική λύση των Γ. Πλατή (ήδη Δημάρχου) και του Σ. Πετρόπουλου.

Ο Γεώργιος Πλατής ήταν γόνος εύπορης οικογένειας με σπουδές στα νομικά, παραδοσιακός «δεξιός» και μετριοπαθής ενώ ο Σπύρος Πετρόπουλος ήταν μεγαλοκτηματίας και τραπεζίτης με πολλές φιλοδοξίες και όπως τελικά αποδείχθηκε με τάσεις αμοραλισμού και εμπάθειας.

Ο προεκλογικός αγώνας που ξεκίνησε επίσημα τον Ιανουάριο του 1934 ήταν σκληρός από την αρχή μέχρι το τέλος. Τα media της εποχής πήραν θέση και η μάχη ξεκίνησε. Η εφημερίδα ΛΑΜΙΑ του Δευκαλίωνα Κόμη τάχθηκε στο πλευρό του Σπ. Πετρόπουλου και η ΕΠΑΡΧΙΑ στο πλευρό του Γ. Πλατή. Ο πόλεμος ξεκινάει αρχικά με πολιτικούς όρους αλλά η έλλειψη ιδεολογικών διαφορών τους οδηγεί τελικά στην προσωπική αντιδικία, τις ύβρεις, τη λασπολογία και τις εκδηλώσεις βίας της πεζοδρομιακής μάζας.

Ήταν μια διελκυστίνδα χωρίς φραγμούς και ηθικές αναστολές με χτυπήματα «κάτω από τη ζώνη» με αλληλοκατηγορίες για τον μεν Πλατή πως είναι σπάταλος και ανίκανος, για τον δε Πετρόπουλο πως το μοναδικό του προσόν είναι η οικονομική του επιφάνεια.

Στις 11 Φεβρουαρίου του 1934 ο λαός άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα. Κρίνοντας το αποτέλεσμα εκ των υστέρων αφού δεν είχε κάποια σοβαρή πρόταση να επιλέξει μοίρασε τις ψήφους του τόσο πολύ δίκαια που ο Σπύρος Πετρόπουλος εξελέγη με μόλις 2 ψήφους διαφορά.

Ο Πλατής ψηφίστηκε από τους κατοίκους της πόλης (την ανώτερη και μεσαία τάξη δηλαδή) ενώ ο Πετρόπουλος από τους συνοικισμούς που τότε είχαν σχηματιστεί και πίστεψαν ότι ο νέος Δήμαρχος θα φρόντιζε περισσότερο από τον προηγούμενο για τις ανάγκες τους σε υποδομές και την οικονομική ανάπτυξη που αυτές θα έφερναν.

Η παράταξη του Πλατή υπέβαλε ένσταση κατά του κύρους των εκλογών για λάθη στην καταμέτρηση των ψηφοδελτίων, αλλά και κατηγορώντας τον Σπ. Πετρόπουλο για εξαγορά ψήφων. Η αλήθεια είναι ότι ο Πετρόπουλος ακολούθησε αυτή την ήδη εφαρμοσμένη πρακτική, που όμως την έμαθε από τον προκάτοχό του τον ίδιο τον Πλατή, ο οποίος την είχε μάθει από τον δικό του προκάτοχο τον Μαρκόπουλο κ.ο.κ. Το κακό για τον Πλατή ήταν ότι ο Πετρόπουλος ανέβασε τόσο πολύ τις τιμές στο εκλογικό χρηματιστήριο, που ήταν πρακτικά αδύνατο να τον ακολουθήσει.

Η ένσταση απορρίφθηκε και ο Πετρόπουλος έγινε Δήμαρχος της Λαμίας.

Στη δύσκολη και ταραγμένη πολιτική εποχή και οικονομική δυσπραγία ο λαός περίμενε από τον Δήμαρχο πια Πετρόπουλο να δημιουργήσει προοπτικές ανάπτυξης, υλοποιώντας τις υποσχέσεις του για υποδομές, που θα βοηθούσαν την εκβιομηχάνιση της περιοχής και την αύξηση θέσεων εργασίας που θα έλυναν το πιο φλέγον ζήτημα: την ανεργία.

Ο Πετρόπουλος καταφέρνει να μην κάνει τίποτα από όσα υποσχέθηκε και η δυσαρέσκεια του λαού αρχίζει να είναι έκδηλη. Τα βάζει με τον τύπο της εποχής (σας θυμίζει κάτι;) και παραμελεί τα καθήκοντά του. Ζει στην Αθήνα, αδιαφορεί για τα προβλήματα της πόλης και κάνει το κάθε τι για να δείξει τη περιφρόνησή του προς τους πολίτες.

Τα μέλη του Δημοτικού συμβουλίου της παράταξης του αρχίζουν να προβληματίζονται και ο Πετρόπουλος βάλλεται πλέον εκ των έσω. Σε μια ιστορική για τη πόλη συνεδρίαση (το Σεπτέμβριο του 1935) δημιουργήθηκε θέμα από τους Δημοτικούς συμβούλους του ίδιου του Δημάρχου για την παραμονή του ή μη στο αξίωμα. Οι μάσκες έπεσαν, τα στόματα άνοιξαν και ο κακός χαρακτήρας του Πετρόπουλου ξεδιπλώθηκε: Αθυρόστομος, υβριστής, αλαζόνας (σας θυμίζει κάποιους;) με βίαια ξεσπάσματα εναντίον πολιτών και προσωπικού του Δήμου που έφτασε να δείχνει ως και τα γεννητικά του όργανα σε υπαλλήλους και πολίτες και μάλιστα παρουσία γυναικών λέγοντας φράσεις «τας οποίας ο άνθρωπος σεβόμενος τον εαυτό του εντρέπεται να αναλάβει» όπως είπε χαρακτηριστικά ο δημοτικός σύμβουλος Γιαννούκος (που είχε και κάποια προηγούμενα με τον Πετρόπουλο γιατί τον είχε παύσει προσωρινά από το αξίωμά του με την ευκαιρία του αποτυχημένου Βενιζελικού κινήματος που εκδηλώθηκε την 1 Μαρτίου του 1935). Για να ολοκληρώσει με τη φράση «Δεν πρέπει να αμφιβάλλωμεν καθόλου ότι ο Δήμαρχός μας ατυχώς δια την πόλιν μας είναι ασθενής».

Την πρόταση του Γιαννούκου υιοθέτησε όλο το Δημοτικό συμβούλιο και φάνηκε ότι ο δρόμος για το γκρέμισμα του Πετρόπουλου είχε ανοίξει. Αρχικά παραιτήθηκαν δύο δημοτικοί σύμβουλοι και  το Δεκέμβριο του 1935 σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα εξαναγκάσουν το Δήμαρχο σε παραίτηση. Ο Πετρόπουλος έχει την υποστήριξη των τοπικών παραγόντων, και το Υπουργείο Εσωτερικών δεν μπορούσε να τον απομακρύνει γιατί κανείς δεν είχε προβλέψει νόμιμη λύση για τέτοιου είδους ζήτημα. Δεν είχε συμβεί στο παρελθόν και δεν συνέβη ξανά στο μέλλον. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να προκηρύξει συμπληρωματικές εκλογές για ανάδειξη νέου δημοτικού συμβουλίου με τον ίδιο Δήμαρχο. Ο Πετρόπουλος αρνείται να διευκολύνει την κατάσταση με την παραίτησή του.

Στις 2 Ιανουαρίου του 1936, οργανώνεται συλλαλητήριο εναντίον του με την προκήρυξη να υπογράφεται από όλους τους παράγοντες της πόλης. Ο Πετρόπουλος αρνείται πεισματικά να παραιτηθεί και το Υπουργείο Εσωτερικών προκηρύσσει τελικά, τις συμπληρωματικές εκλογές για τις 22 Μαρτίου του 1936. Αυτή τη φορά οι Δημοκρατικές δυνάμεις κατεβαίνουν στις εκλογές απέναντι στους υποψηφίους της παράταξης του Πετρόπουλου, η οποία έχει  μοναδικό προεκλογικό αφήγημα τον αντικομουνισμό, (που είχε αρκετή πέραση εκείνα τα δύσκολα χρόνια).

Το αποτέλεσμα ήταν ευνοϊκό για τις δημοκρατικές δυνάμεις αλλά δεν έλυνε το Δημοτικό ζήτημα αφού δήμαρχος παρέμενε το ίδιο πρόσωπο σταθερά αμετακίνητο στις απόψεις και τους τρόπους.

Το Δημοτικό ζήτημα έμελλε να λήξει με την Δικτατορία του Μεταξά (4 Αυγούστου 1936) που στα πλαίσια των όσων έγιναν για να αναχαιτιστεί το ογκούμενο Λαϊκό κίνημα και με το πρόσχημα ενός ένδοξου «τρίτου» Ελληνικού πολιτισμού (εννοεί το ολοκληρωτικό κράτος και την εξόντωση των προοδευτικών δυνάμεων) έπαψε τους εκλεγμένους Δημάρχους και διόρισε δικούς του «έμπιστους» ανθρώπους.

Έτσι κόπηκε τελικά ο «γόρδιος» δεσμός του Σπύρου Πετρόπουλου με τον Δημαρχιακό θώκο.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι στις πρώτες Δημοτικές εκλογές το 1951 και αφού είχε μεσολαβήσει πόλεμος, κατοχή και εμφύλιος ο πρώτος εκλεγμένος Δήμαρχος Λαμιέων ήταν και πάλι ο Σπύρος Πετρόπουλος…

Μόνο στη Λαμία γίνονται αυτά!........... Μάλλον όχι. Στην Ελλάδα ξεχνάμε εύκολα.

  

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΛΑΜΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ 3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ & pinterest.com

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΠΛΑΤΗ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ: "ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ" ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Θ. ΝΑΤΣΙΟΥ

ΠΗΓΕΣ: ΑΡΘΡΟ «ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ» ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ Κ. ΦΥΚΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» ΤΟΜΟΣ 1983