Οι άνθρωποι
υποτάσσονται μάλλον με ευκολία στους πάσης φύσεως θεσμούς εξουσίας – σε πολλές
περιπτώσεις θα μπορούσε να μιλήσει κανείς και για την ηδονή της υποταγής ή για
φανατισμένη υποταγή. Ποια μπορεί να είναι η αιτιολόγηση αυτής της διαπίστωσης;
Μια πιθανή
ερμηνεία είναι ότι η υποταγή απαλλάσσει το άτομο από την ευθύνη, τη
διακινδύνευση, την ελευθερία – το απαλλάσσει από το φόβο της ενηλικίωσης. Άλλοι
– όχι το ίδιο το άτομο – αποφασίζουν, επιλέγουν, διακινδυνεύουν το λάθος, το
άτομο πειθαρχεί, ακολουθεί. Η μητρική αγκαλιά και φροντίδα, η δύναμη και
αυθεντία του πατέρα, η μετάθεση της ευθύνης των αποφάσεων στην προστατευτική
αυτή στοργή και εγκυρότητα, βρίσκουν ένα ποθητό υποκατάστατο σε εξουσιαστικούς
θεσμούς και πρόσωπα. Είναι μια ηδονική καθυστέρηση του απογαλακτισμού, βολική
άρνηση της ενηλικίωσης...