ΜΑΓΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Διάχυτη είναι η πεποίθηση στην Αφρική ότι απροσδιόριστες δυνάμεις επηρεάζουν την υγεία, την ευεξία, την πορεία γενικά της ζωής. Πρόκειται για μια απρόσωπη, αδιάφορη στο καλό και στο κακό ενέργεια. Αν υποτεθεί ότι οι αντιλήψεις για το Υπερβατικό αναλογούν στα γιγαντιαία δένδρα της αφρικανικής ζούγκλας και οι απόψεις για τις ιδιαίτερες θεότητες στους θάμνους και τα αναρριχώμενα φυτά, οι δοξασίες για τις μαγικές δυνάμεις αναλογούν στη χλόη και τα χόρτα της αφρικανικής ζούγκλας και αναπτύσσονται ταχύτατα, όπως εκείνα...

Οι Αφρικανοί δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατάλληλη χρησιμοποίηση των μαγικών δυνάμεων, ώστε να είναι ευεργετικές για την ανθρώπινη ζωή και όχι καταστρεπτικές. Το πρόβλημα των σχέσεων μαγικών και καθαρώς θρησκευτικών αντιλήψεων και τύπων είναι πολύπλοκο και ποικίλες θεωρίες έχουν διατυπωθεί γι’ αυτό. Σύμφωνα με μια γενική θεωρητική διάκριση, η μαγεία είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να ελέγξει τις υπερβατικές δυνάμεις και να τις κατευθύνει, με εγωιστική, αμοραλιστική διάθεση και σκοπιμότητα.

Αντίθετα, στα θρησκευτικά βιώματα υπάρχει μια σχέση αμοιβαιότητας, δηλαδή πίστη και εμπιστοσύνη στη θεότητα, δέος, συναίσθημα εξαρτήσεως από αυτήν και ακόμη εκούσια αγαπητική συμμόρφωση στις επιταγές της. Στην Αφρική οι μαγικές και θρησκευτικές παραστάσεις κατά κανόνα συμβιούν και αλληλοεξαρτώνται, όπως στα τροπικά δάση συνυπάρχουν, αλληλοενισχύονται και αλληλοκαταδιώκονται πλήθος από ετερογενή ζώα, φυτά, οργανικά και ανόργανα στοιχεία. Εκφράζονται έτσι δύο διαφορετικές τάσεις της ανθρώπινης ψυχής και ζωής: μια σκοτεινή, εγωιστική, αδιάφορη για το καλό ή το κακό, και μια άλλη που αναζητεί με δέος το θείο φως και τη χάρη.

Σε κάθε αφρικανική φυλή κατασκευάζονται συχνότατα διάφορα γητεύματα, θέλγητρα, φάρμακα, φυλακτά, με τα πιο απίθανα συστατικά. Εξάλλου, ορισμένα αντικείμενα, όπως κέρατα μεγάλων ζώων, που περιέχουν διάφορα σύμβολα και άλλα υλικά, θεωρούνται ιδιαίτερα δυναμούχα ή και κατοικητήρια πνευμάτων. Αυτού του είδους τα «φετίχ» εμφανίζονται στις αφρικανικές κοινωνίες με διάφορα ονόματα˙ π.χ. οι Γκάντα τα ονομάζουν «μαγιέμπε», οι Ακάν «σουμάν», οι Μέντε «χάλε», οι Νούερ «κουλάνγκι», οι Κόνγκο «νκίσι». Βρίσκονται στη διάθεση του κατόχου τους, που μπορεί να είναι μάγος θεραπευτής, και τα χρησιμοποιεί για να προωθήσει ατομικούς σκοπούς, αμυντικούς ή επιθετικούς. Σ’ αυτή ιδιαίτερα την περιοχή των μαγικών παραστάσεων και πρακτικών γίνεται αισθητότερη η δράση δαιμονικών δυνάμεων.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ) «ΙΧΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΥ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΚΡΙΤΑΣ», 2004.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΣ

Γεννήθηκε στον Πειραιά, 4 Νοεμβρίου 1929. Αριστούχος πτυχιούχος και διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Θρησκειολογία, Ιεραποστολική και Εθνολογία στα Πανεπιστήμια Αμβούργου και Μαρβούργου της Γερμανίας ως μεταπτυχιακός υπότροφος του Ιδρύματος Alexander von Humboldt. Μελέτησε το Ισλάμ, τον Βουδδισμό, τον Ταοισμό, τον Κομφουκιανισμό και τα αφρικανικά θρησκεύματα, σε χώρες όπου ακμάζουν αυτές οι θρησκείες. Συγγραφέας πολλών μονογραφιών και άνω των 240 μελετών και άρθρων θεολογικού ή θρησκειολογικού περιεχομένου. Έργα του έχουν μεταφρασθεί σε δώδεκα γλώσσες. Χειροτονήθηκε διάκονος (1960), πρεσβύτερος (1964) και Επίσκοπος Ανδρούσης (1972) για τη θέση του Γενικού Διευθυντού της "Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος" (1972-1991).

Πρωτοστάτησε στη σύγχρονη αναζωπύρωση της Ορθόδοξης Εξωτερικής Ιεραποστολής. Ως Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, κατόρθωσε, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, να ανασυστήσει από τα ερείπια τη διαλυμένη επί 23 έτη Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας. Η συμβολή του στην επιστήμη, τη σύγχρονη χριστιανική μαρτυρία, τη διαχριστιανική προσέγγιση, τον διαθρησκειακό διάλογο και την ειρηνική συνύπαρξη λαών και θρησκειών έχει διεθνώς αναγνωρισθεί.