Η Εκκλησία παύει να είναι Εκκλησία, όταν δεν προσεύχεται και για τους κακούς

Ένα χαρακτηριστικό των κληρικών και λαϊκών που έχουν, έστω ανεπίγνωστα, δεχθεί τη κοσμική σωτηριολογία και που επιχειρούν να εισάγουν κοσμικούς τρόπους στην εκκλησιαστική ζωή, είναι ότι προσπαθούν να φέρουν σ’ αυτήν γλωσσικές προκαταλήψεις της ιδεολογίας, της οποίας έχουν αποδεχθεί τη σωτηριολογία. Χωρίς ίσως να το υποπτεύονται, προσπαθούν να αντικαταστήσουν την εκκλησιαστική γλώσσα, που είναι μια γλώσσα επιλεγμένη για να συμβάλλει στη δημιουργία του κλίματος της βασιλείας του Θεού, με την ξύλινη γλώσσα της ιδεολογίας, που συνθηματοποιεί τις λέξεις και από μέσα κοινωνίας τις μετατρέπει σε μέσα προπαγάνδας...

«… βλέπεις έχουμε και μια γλώσσα που μονάχα οι μορφωμένοι κομμουνιστές καταλαβαίνουν», γράφει ο Χρόνης Μίσσιος, «όταν την έμαθα και γω και μιλούσα στους εργάτες και στους νεολαίους, με κοιτάγανε μ’ ένα θαυμασμό, άλλο πράγμα … Επικοινωνία, που λένε, να σου φύγει το καφάσι, λες και ήμασταν μητροπολίτες … Μια ζωή η φόρμα μας ένοιαζε … Όχι, δεν ήταν τυχαίο, όλοι φοβόμασταν πως θα εκφράσουμε τις σκέψεις μας, μήπως κάνουμε δεξιά ή αριστερή παρέκκλιση – ανάλογα κάθε φορά από πού ήταν ο βασικός κίνδυνος που έλεγε η καθοδήγηση – και, βέβαια, τελικά καταφέρναμε να υποτάσσουμε τις σκέψεις μας στις λεκτικές διατυπώσεις, δηλαδή αντί οι λέξεις να υπηρετούν τη σκέψη μας, οι σκέψεις μας υπηρετούσαν τις λέξεις, με αποτέλεσμα να μιλούμε σαν κομμένες κεφαλές ή σαν μαγνητόφωνο της καθοδήγησης». [1]

Έτσι κι εδώ, όπως και στη Ρωσία, κληρικοί ή λαϊκοί που έχουν δεχθεί την αριστερή σωτηριολογία ενοχλούνται από λέξεις της λειτουργικής ζωής της Εκκλησίας, που στην ξύλινη γλώσσα της ιδεολογίας τους αποτελούν … αντιδραστικά συνθήματα και αντικαθιστούν π.χ. τη λέξη «δούλος» του Θεού με τη λέξη «τέκνο» του Θεού, γιατί στην ξύλινη γλώσσα της ιδεολογίας τους η λέξη δούλος περιγράφει ταξική διάκριση, ή αντικαθιστούν τη φράση του απολυτικίου του Τιμίου Σταυρού «νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων …» με τη φράση «νίκας τοις ευσεβέσι κατ’ εναντίων …». Η τελευταία αυτή επέμβαση, εκτός του ότι είναι μια απαράδεκτη προσπάθεια εισαγωγής της ξύλινης ιδεολογικής γλώσσας στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, είναι και μια επέμβαση που, εκτός από ιδεολογική μικρόνοια, προδίδει και μια άνευ προηγουμένου αισθητική βαρβαρότητα.

Όπως ήδη επανειλημμένα τονίσθηκε, η Εκκλησία δεν έχει καμιά προτίμηση για τη δεξιά ή την αριστερή σωτηριολογία, γιατί έχει τη δική της σωτηριολογία, που δεν χρειάζεται κάποιο αριστερό ή δεξιό συμπλήρωμα. Επομένως η γλώσσα της δεν εκφράζει καμιά τέτοια προτίμηση, αλλά είναι μια γλώσσα επιλεγμένη με πολλή σοφία, για να εισάγει τον πιστό στο χώρο της Βασιλείας του Θεού για να γευτεί την εν Χριστώ σωτηρία. Στο χώρο της Βασιλείας του Θεού δεν χωράει καμιά άλλη σωτηρία εκτός από την εν Χριστώ σωτηρία, γι’ αυτό και δεν έχουν εκεί θέση σύμβολα – συνθήματα οποιασδήποτε κοσμικής σωτηριολογίας.

Μέσα στο χώρο της Βασιλείας του Θεού όλοι προσεύχονται για όλους. «Πρώτον πάντων ποιείσθαι δεήσεις, προσευχάς, εντεύξεις, ευχαριστίας υπέρ πάντων των ανθρώπων» (Α΄ Τιμ. 2, 1), παραγγέλλει ο Παύλος. Προσεύχονται όλοι στο χώρο της Βασιλείας του Θεού και για τους καλούς και για τους κακούς˙ και για τους εκμεταλλευόμενους και για τους εκμεταλλευτές˙ και για τους φτωχούς και για τους πλούσιους˙ και για τους δυναστευόμενους και για τους δυνάστες˙ και για τους εξουσιαζόμενους και για τους εξουσιαστές. Στη Βασιλεία του Θεού δεν υπάρχουν εξουσιαζόμενοι και εξουσιαστές. Στον κόσμο, όμως, στον οποίο η Βασιλεία του Θεού θέλει να κυριαρχήσει και να τον μεταμορφώσει, υπάρχουν. Γι’ αυτό η Εκκλησία πάντοτε προσεύχεται για τους κοσμικούς άρχοντες. Ο όρος «βασιλεύς» της λειτουργικής γλώσσας δεν περιγράφει μια μορφή κοσμικής σωτηρίας. Ο λειτουργικός όρος «βασιλεύς» είναι ένας όρος ιδεολογικά ουδέτερος, που θα πάψει να είναι ουδέτερος, αν αλλάζει σύμφωνα με τις κρατούσες ιδεολογικές προτιμήσεις και πολιτειακές μεταβολές και αναφέρεται στον οποιονδήποτε εξουσιαστή, που αναπότρεπτα θα είναι ο οποιασδήποτε πολιτικής αποχρώσεως κοσμικός άρχοντας, για να προσευχηθεί η Εκκλησία για τη μεταμόρφωσή του σε μη εξουσιαστή, δηλαδή σε μέλος της Εκκλησίας. «… λάλησον εις την καρδίαν αυτών (των βασιλέων) αγαθά υπέρ της Εκκλησίας σου και παντός του λαού σου», λέει η λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Ο Παύλος ζητούσε απ’ την πρώτη Εκκλησία να προσεύχεται για τον Νέρωνα, αν και ήταν ένας φοβερός τύραννος και ακριβώς επειδή ήταν ένας φοβερός τύραννος. Γιατί στη Βασιλεία του Θεού δεν σώζεται ο δυναστευόμενος με την καταδίκη ή την εξολόθρευση του δυνάστη, αλλά με τη μεταμόρφωση του δυνάστη σε μη δυνάστη. Αν παύσει η Εκκλησία να το κάνει αυτό, θα αρνηθεί ένα κρίσιμο λειτούργημά της μέσα στον κόσμο και κυρίως θα αρνηθεί τη δική της πολιτική ευθύνη, που δεν είναι να συμβάλλει στη βελτίωση του πολιτικού συστήματος, υιοθετώντας απόψεις και τρόπους του κόσμου, ούτε προσπαθώντας μ’ αυτά να το αντικαταστήσει με ένα άλλο πολιτικό σύστημα, αλλά μεταμορφώνοντάς το σε Βασιλεία του Θεού, μεταμορφώνοντας σε μέλη της Βασιλείας του Θεού άρχοντες και αρχομένους.

Σημειώσεις

1. Χρόνη Μίσσιου, … Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς, Δεκάτη εβδόμη έκδοση, εκδόσεις «Γράμματα», Σόλωνος 130, Αθήνα 1985, σελ. 174.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ π. ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΦΑΡΟΥ «ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΚΡΙΤΑΣ», Β΄ ΕΚΔΟΣΗ 1993.

π. ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

Ο π. Φιλόθεος Φάρος γεννήθηκε το 1930 στον Πειραιά. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες, νομικά και θεολογία. Έγινε κληρικός το 1962 και συνέχισε σπουδές στην ποιμαντική ψυχολογία και την ποιμαντική συμβουλευτική στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης στις ΗΠΑ. Δίδαξε ποιμαντική ψυχολογία στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη και εργάσθηκε ως Pastoral Counselor και Family Therapy Supervisor στην πρότυπη ψυχιατρική θεραπευτική κοινότητα Human Resource Institute της Βοστώνης, όπου απέκτησε μια σημαντική ψυχοθεραπευτική εμπειρία κάνοντας ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία και κυρίως εργαζόμενος με οικογένειες και ζευγάρια. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα επεχείρησε να θέσει στην υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος την εμπειρία του, οργανώνοντας ένα πρόγραμμα ποιμαντικής κλινικής εξασκήσεως για κληρικούς σ' ένα νοσοκομείο της Αθήνας. Ταυτόχρονα οργάνωσε ένα κέντρο νεότητος για την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, όπου καλλιεργείται και προάγεται η κοινοτική ζωή. Έχει γράψει πολλά άρθρα, μελέτες και δεκατρία βιβλία που διαπραγματεύονται άμεσα και καίρια για τη ζωή του ανθρώπου θέματα, όπως είναι το πένθος, ο γάμος, η ανατροφή των παιδιών, ο έρωτας κτλ.