Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΤΟΝ ΚΑΘΕ ΚΟΚΚΟ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ

Η ελευθερία του ανθρώπου είναι βέβαια το πιο πολύτιμο δώρο του Θεού, το ιερότερο. Όταν μάλιστα πιέζεται από τον γονεϊκό εγωισμό νυχθημερόν να υποταχθεί, ξεσπάει με όποιον τρόπο βρίσκει πρόσφορο μέσα στη συγκεκριμένη οικογένεια, με τους συγκεκριμένους γονείς. Τρόπο πλάγιο ή κατά μέτωπο, λεπτό, δημιουργικό ή άγαρμπο, απελευθερωτικό ή αυτοκαταστροφικό, προκειμένου να περισώσει την αξιοπρέπειά της, τη φυσικότητά της και τα θεϊκά της δικαιώματα. Και οι γονείς, αποκαμωμένοι, καταλήγουν να υποστηρίζουν τη θεωρία: Η κληρονομικότητα είναι δύναμη ανίκητη. Το DNA είναι αδάμαστο τελικά...

Θέλουν να δικαιολογηθούν στους άλλους, και κυρίως στον εαυτό τους, πως δεν είναι μια αποτυχία δική τους το γεγονός πως το παιδί τους βγήκε άλλ’ αντ’ άλλων από εκείνο που περίμεναν. Δεν είναι πως οι ίδιοι δεν στάθηκαν τέλειοι γονείς που τα πρόσφεραν όλα, πως δεν έκαναν το παν. Είναι που η εξέλιξη του ανθρώπου είναι κάτι που καθορίζεται από τα γονίδια …

Τους καθησυχάζει κάπως αυτό.

Το ότι τα δικά τους παιδιά, όπως κάποτε και οι ίδιοι κοντά στους γονείς τους, δεν γεννήθηκαν ως συνέχεια και εκπλήρωση των όσων εκείνοι δεν κατάφεραν, το ότι έχουν επιθυμίες, γούστα, δεξιότητες, γνώμες αλλιώτικες και προσωπικότατες, το ότι η μοναδικότητα του ανθρώπου – όπως και κάθε κόκκου της άμμου εξάλλου – είναι το θαύμα της ζωής που πρέπει να χαιρόμαστε και να στηρίζουμε δεν τους λένε τίποτα. Ούτε που το σκέφτονται, ίσως γιατί και οι ίδιοι έχουν από παλιά αγνοήσει τη δική τους μοναδικότητα και την ελευθερία τους.

Το σύμπαν του εγωισμού μας καλύπτει ως συνήθως το σύμπαν του Θεού στα μάτια μας. Κανείς δεν ακούει άμα δεν θέλει να ακούσει, κανείς δεν βλέπει κάτι έξω απ’ αυτό που θέλει να δει. Κι όταν δεν μπορεί να δει καθαρά και ταυτόχρονα δεν πετυχαίνει αυτό που θα ήθελε να συμβαίνει, αρχίζει εκείνη η ασύλληπτα καλοδουλεμένη ύφανση των προφάσεων, της δικαιολόγησης και της αυτοδικαίωσης.

Ένα καινούργιο παιδί, από την ώρα που γεννιέται στον κόσμο, λαχταρά να βρει τον εαυτό του. Προ καιρού, διαβάζοντας κάποια κείμενα του αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, έκπληκτη θαύμασα τη τόσο προωθημένη του φράση: «Όποιος αγνοεί τον εαυτό του, αγνοεί και τον Θεό». Μια σχεδόν φροϊδική κατεύθυνση της συνείδησης που υποστηρίζει πως η αλήθεια που σώζει ξεκινά από τη βαθιά αυτογνωσία.

Πως όμως να γνωρίσεις τον εαυτό σου, όταν οι ίδιοι σου οι γονείς σε αποτρέπουν, με κάθε λογής πίεση, αγωγή, απειλή, υπόσχεση, εξαγορά, από αυτό; Οι γονείς λαχταρούν διακαώς το παιδί τους να τους μοιάσει, όχι όμως να μοιάσει καν στον πραγματικό τους εαυτό που ούτε οι ίδιοι δεν ξέρουν, αλλά στον εαυτό τους που ονειρεύονται, που φαντάζονται με νευρωσική εξιδανίκευση.

Μπορεί η έννοια της αγάπης να είναι άβατη και άφατη, όμως εγώ ανακάλυψα δύο «ορισμούς» που πολύ μου άρεσαν˙ μου φάνηκαν ως οι πιο κοντινοί στο νόημα της αγάπης. Ο ένας ορισμός ανήκει στον εξαιρετικό ψυχολόγο Άρθουρ Τζάνωφ που γράφει πως: «Αγαπώ σημαίνει, βάζω τις ανάγκες εκείνου που αγαπώ πάνω από τις δικές μου ανάγκες». Ο άλλος ορισμός έρχεται από φίλο που πιστεύει πως: «Αγαπώ σημαίνει, ότι ανακαλύπτω τη μοναδικότητα του άλλου».

Και στη μία και στην άλλη περίπτωση οι δικές μου ανάγκες, τα δικά μου όνειρα, δικές μου επιθυμίες και απόψεις ταπεινά και έξυπνα υποχωρούν. Άλλωστε δίχως ταπείνωση, αγάπη δεν είναι δυνατόν να υπάρξει˙ μπορεί οι γονείς να μην το υπολογίζουν, όμως τα παιδιά το διαισθάνονται βαθύτατα αυτό από πολύ – πολύ μικρά με δύναμη ενστίκτου.

Σε μια ομάδα γονέων έβαλα την ακόλουθη, πανεύκολη φαινομενικά, άσκηση: Ρωτήστε απλά – απλά, χωρίς κανένα υπονοούμενο, με ολοκάθαρη καρδιά και βλέμμα, με αληθινό ενδιαφέρον, τα παιδιά σας την πιο στοιχειώδη ερώτηση του κόσμου: «Τι θέλεις;»

Στην επόμενη συνάντηση τα αποτελέσματα ήταν απίστευτα. Σχεδόν όλοι οι γονείς είπαν πως στάθηκε πάρα πολύ δύσκολο να κάνουν κάτι τέτοιο! Πως δεν μπορούσαν να το κάνουν! Πως ανακάλυψαν ότι ποτέ δεν το είχαν ρωτήσει έτσι το παιδί τους … Μία μαμά που τα κατάφερε τελικά, προκάλεσε, λέει, τόση κατάπληξη στο γιο της, που τη ρώτησε ανήσυχος αν είναι καλά …

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ «Η ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΤΟΥ ΠΙΟ ΑΠΛΟΥ», ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΤΟΜΟ «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΕ ΚΡΙΣΗ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ, 2009         

ΜΑΡΩ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ

Η ΜΑΡΩ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ γεννήθηκε στα Χανιά, όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια. Από εννέα χρόνων ήρθε με την οικογένειά της στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και ψυχολογία. Από το 1972 και για έντεκα χρόνια έζησε στη Ρόδο, όπου εργάστηκε ως συμβολαιογράφος. Σήμερα ζει στην Αθήνα. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα έργα της: Ο ΠΑΛΙΑΤΣΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΙΜΑ , ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΑΞΟΔΕΥΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, ΧΟΡΟΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΜΕΝΩΝ , ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ ΓΕΜΙΖΕΙ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΑ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών – ΕΚΕΒΙ 2012), ΣΙΩΠΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΥΓΕΣΑΙ, η συλλογή διηγημάτων ΑΥΤΗ Η ΣΚΑΛΑ ΔΕΝ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ, σε κοινό τόμο ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΜΟΙΧΕΙΑΣ , ΝΤΟΥΛΙΑ και Ο ΠΙΑΝΙΣΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ , το βιβλίο της για παιδιά ΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ, καθώς και τα μυθιστορήματά της Ο ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΠΟΛΩΝΟΣ (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών – ΕΚΕΒΙ 2011) , ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΞΑΝΑ, Η ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ και Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΖΗΛΙΑΣ.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΑΣΑΝΤΕΣ