Η κριτική του Έλληνα φιλοσόφου Πορφύριου (233 – 305 μ.Χ.) εναντίον του Ιησού και των Χριστιανών

Ξεκινώντας με μια εισαγωγή όπου αποκηρύσσονται οι φιλοδοξίες των χριστιανών («θέλουν πλούτη και δόξα … είναι αποστάτες που επιδιώκουν να πάρουν την εξουσία» – Αποκριτ. ΙΙ 7 κ.ε.), ο Πορφύριος συνεχίζει θέλοντας να αποδείξει την ευτέλειά τους. Αποδέχτηκαν αλλά παρεξήγησαν τους «μύθους» και τους χρησμούς των Εβραίων και εν συνεχεία έκαναν στροφή και τους τροποποίησαν έτσι ώστε να τους κάνουν ακόμη πιο χυδαίους (Harnack, απ. Ι, 52, 73)...

Η θρησκεία τους δεν έχει ούτε εθνικό στήριγμα ούτε λογική βάση˙ ζητούν από τους νεοφώτιστους να δεχτούν τα πάντα με τυφλή πίστη. Επιπλέον, οι νεοφώτιστοι είναι το χειρότερο είδος ανθρώπων, άτομα ηθικά ανάπηρα τα οποία (πρβ. Κέλσο) αισθάνονται ασφαλή μέσα στην κοινή τους αδυναμία (Harnack, απ. 81, 82, 87). Οι χριστιανοί απέδειξαν πως δεν νοιάζονται καθόλου για όσους έζησαν πριν από την έλευση του Ιησού: προφανώς, εκείνοι δεν μπορούν να σωθούν.

Οι χριστιανοί διδάσκουν παράλογες θεωρίες για το μαρτύριο του θεού ή για το μαρτύριο του γιου του ανώτατου θεού. Επίσης προσεύχονται για την καταστροφή του κόσμου – που τον μισούν για τους μισεί κι αυτός – και πιστεύουν πως στο τέλος του θα αναστηθούν εκ νεκρών με τη σάρκα τους ακέρια. (Απ. 84, 85, 89, 92, 94). Ο ουρανός θα καταστραφεί και ο άρχων του κόσμου θα ριχτεί στο εξώτερο σκότος, όπως ένας τύρρανος που εκδιώκεται από έναν αγαθό βασιλιά. Με αυτόν τον τρόπο σκέψης οι χριστιανοί δείχνουν περιφρόνηση για το θεό. Πως θα μπορούσε να οργιστεί ο θεός; Εάν ο θεός είναι παντοδύναμος, όπως λένε και κάποιοι από τους δασκάλους τους, πως θα μπορούσε να του κλέψει κανείς αυτά που του ανήκουν;

Αφού αμφισβητεί τη χρονολογία της Παλαιάς Διαθήκης (πρβ. Harnack, απ. 39˙ 40 – 41˙ 68˙ 43) και επιχειρηματολογεί κατά της αλληγορικής ερμηνείας από πλευράς των χριστιανών, ο Πορφύριος θίγει το ζήτημα των συγγραφέων των ευαγγελίων και επιστολών, τους οποίους θεωρούσε αδαείς, ατζαμήδες και παραπλανητικούς. Το ότι στρέφει τα βέλη του κυρίως κατά των αποστόλων Πέτρου και Παύλου, στυλοβατών του χριστιανισμού, δείχνει πως θεωρούσε την καταρράκωση της φήμης τους σημαντική προϋπόθεση για την εξουδετέρωση των χριστιανικών ισχυρισμών. Ο ίδιος ο Παύλος είχε αποκαλέσει τους πιστούς χριστιανούς «άθλιους» (Προς Κορινθ. Α΄ 6.9) και είχε υποσχεθεί στους οπαδούς του την νεκρανάσταση των «σάπιων, βρωμερών ανθρώπινων πτωμάτων» (πρβ. Αυγουστίνο, Πολιτεία του Θεού 22). Όσο για τον Πέτρο, ο ίδιος ο Ιησούς τον είχε αποκαλέσει «σατανά» και, παρ’ όλα αυτά, του εμπιστεύτηκε τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών  Αποκριτ. ΙΙΙ. 19 απ.) Οι απόστολοι αποδεικνύονται προδότες, δειλοί, αδύναμοι και υποκριτές – ακόμη και μέσα από τις αφηγήσεις των ίδιων.

Ο Ιησούς ο οποίος δήθεν επαινείται από την Εκάτη για την ευσέβεια και τη σοφία του στο Περί της εκ λογίων φιλοσοφίας, δεν βρίσκει έλεος στο Κατά Χριστιανών. Οι παραβολές του είναι τετριμμένες και ακατανόητες. «Αποκρύπτονται από τους σοφούς και αποκαλύπτονται στους μωρούς», (Ματθ. ΙΙ.25), πράγμα που ενθαρρύνει την άγνοια και τον παραλογισμό. Ο Ιησούς και οι οπαδοί του εκπροσωπούν μια ναρκωμένη ηθική που βρίσκεται στους αντίποδες της ελληνικής αναζήτησης για ηθική ανωτερότητα˙ η ευλογία που δίνει στους φτωχούς και δεινοπαθούντες κι η ταυτόχρονη αποκήρυξη των πλουσίων κάνει κάθε ηθική προσπάθεια ατελέσφορη. Άλλωστε, δεν δίδαξε ότι το να πουλήσεις τα υπάρχοντά σου και να τα δώσεις στους φτωχούς (Ματθ. 19.21) να γίνεις, δηλαδή, ένας άξεστος ζητιάνος που φορτώνεται στους συνανθρώπους του, είναι το αποκορύφωμα της χριστιανικής τελειότητας;

Επιπλέον ο Ιησούς δεν ακολούθησε τις ίδιες του τις συμβουλές. Η επίδειξη της αδυναμίας του στον Κήπο της Γεθσημανή πριν τη σύλληψή του ήταν ατιμωτική: ενώ δίδασκε στους μαθητές του να αντιμετωπίζουν θαρραλέα τις διώξεις, εκείνος έτρεμε από φόβο όταν τον συνέλαβαν. Όταν ο Ιησούς στάθηκε μπροστά στους διώκτες του μίλησε σαν ένοχος και όχι σαν ήρωας της κλάσης του Απολλώνιου Τυανέα, που κι εκείνον τα έσυραν μπροστά στο Δομητιανό (Απ. 62, 63˙ πρβ. Φιλόστρατου Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον, 8.8). Αν ήταν θεός της τάξης των αρχαίων ηρώων, θα είχε πετάξει από το στηθαίο του ναού˙ θα είχε εμφανιστεί μετά το θάνατό του να στοιχειώσει τον Ηρώδη και τον Πιλάτο – ή ακόμη καλύτερα, θα εμφανιζόταν μπροστά στη Σύγκλητο και στο λαό της Ρώμης για να αποδείξει πως είχε αναστηθεί εκ νεκρών. Αυτό θα είχε πείσει τους πάντες για την ορθότητα της χριστιανικής πίστης και θα είχε γλιτώσει τους οπαδούς του από τις διώξεις που υπέφεραν για τις πεποιθήσεις τους. Εν ολίγοις, αν ο Ιησούς νοιαζόταν για τους οπαδούς του, θα είχε φροντίσει να τους γλιτώσει από τα μαρτύρια.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ «ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΘΥΡΑΘΕΝ», 2000

ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ

Ο Πορφύριος ήταν νεοπλατωνικός φιλόσοφος από την Τύρο της Φοινίκης, με σημαντική προσφορά στον τομέα της λογικής. Επιμελήθηκε και εξέδωσε τις Εννεάδες του Πλωτίνου, ο οποίος υπήρξε διδάσκαλός του.

Γέννηση: 233 μ.Χ., Τύρος, Λίβανος

Απεβίωσε: 305 μ.Χ., Ρώμη, Ιταλία

Πλήρες όνομα: Malchus

Γονείς: Μάλχος

Επιρροές: Πλάτων, Αριστοτέλης, Πλωτίνος