ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΑ ΦΙΛΑΡΑΚΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ

Λέω, σ’ αυτό τον τόπο όλα τα πράγματα που πάραξε ο άνθρωπος έχουν μιαν αλαφράδα, μια οικειότητα, στοργή και αγάπη για τη ζωή, άλλο πράμα. Ακόμα κι ο χριστιανισμός, που σε άλλους τόπους, όταν έγινε εξουσία, πέρασε από φωτιά και σίδερο όσους είχαν επιφυλάξεις ή σκάλιζαν τα πράγματα πέρα από «τας γραφάς», ή δεν παπαγάλιζαν σωστά όσα διακήρυχνε ο κάθε πάπας ή αρχιεπίσκοπος, όπως και η καθοδήγησή μας, άλλωστε – βλέπεις, το νταβατζιλίκι είναι η μοίρα όλων των εξουσιών – εδώ, σε τούτον τον τόπο, παρέμεινε βασικά ανθρώπινος. Οι άγιοί μας είναι, να πούμε, κάτι ανάμεσα σε φιλαράκια, κουμπάρους και πολιτευτές, τους ζητάμε ρουσφέτια, εκδουλεύσεις, κι άμα δε μας κάνουνε τη χάρη, τους γαμούμε το κέρατο, που λένε...

Είναι, να πούμε, σκιές ζωής. Οι πιο σοβαροί είναι αντίγραφα των πολιτικών μας νταβατζήδων, των βουλευτών, θέλουν λιβάνια, υποταγή και τα ρέστα. Η μόνη που δεν ασκεί εξουσία είναι η Παναγιά, αυτή η γυναίκα του λαού μας, που δίνει, δίνει, χωρίς να διεκδικεί για τον εαυτό της παρά τη λαχτάρα. Η μάνα που βλέπει το παιδί της να φεύγει σα βέλος μπροστά της, κι αυτή να λαχταράει, να τρομάζει για να καταλάβει αυτό το άγνωστο, το καινούριο που έφερε στον κόσμο, και που είναι ταυτόχρονα σάρκα της και ξένο.

Είναι η πιο τραγική μορφή του ανθρώπινου είδους, γι’ αυτό σ’ όλη την ανθρώπινη ιστορία η εξουσία και η μάνα είναι τα κεντρικά πρόσωπα κάθε τραγωδίας, μόνο που η μάνα είναι αποδέκτης του πόνου, ενώ η εξουσία ο φορέας του. Ακόμα και ο χριστιανισμός απογύμνωσε τη μάνα από κάθε εξουσία. Τα αρχαία μας καρντασάκια προσπάθησαν να το βολέψουν κι αυτό, δώσανε στη μάνα κάποιες εξουσίες, μόνο που και κει την πάτησε η κακομοίρα – η Αχίλλειος Πτέρνα, που λένε … Δεν ξέρω αλήθεια καμιά μάνα μέσα στην ανθρώπινη ιστορία, που να καταφέρνει να σώσει το παιδί της.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΗ ΜΙΣΣΙΟΥ «ΧΑΜΟΓΕΛΑ, ΡΕ … ΤΙ ΣΟΥ ΖΗΤΑΝΕ;», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΑΜΜΑΤΑ» 1988