Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΡΩΝΑ

Δεν έδειξε πάντως περισσότερο οίκτο ούτε για το λαό ούτε για τα τείχη της πατρίδας του. Όταν σε μια συζήτηση γενικού ενδιαφέροντος, κάποιος είπε:

Εμού θανόντος γαία μειχθήτω πυρί, [1]

ο Νέρων αποκρίθηκε: «Αντιθέτως εμού ζώντος», και αυτό ακριβώς έκανε. Επειδή, δηλαδή, υποτίθεται ότι αισθανόταν απέχθεια για την ασχήμια των παλαιών οικοδομών και για τους στενούς ελικοειδείς δρόμους, πυρπόλησε την πόλη, τόσο φανερά, ώστε πολλοί από τους πρώην υπάτους, αν και έπιασαν μέσα στα υποστατικά τους θαλαμηπόλους του με στουπί και δαδιά, δεν τόλμησαν να τους αγγίξουν, ενώ κάποιες σιταποθήκες που ήταν κοντά στο Χρυσό Οίκο, για την περιοχή των οποίων ο ίδιος είχε δείξει μεγάλο ενδιαφέρον, πρώτα ισοπεδώθηκαν με πολεμικές μηχανές και ύστερα πυρπολήθηκαν, και τούτο γιατί οι τοίχοι τους ήταν πέτρινοι...

Επί έξι μέρες και επτά νύχτες οργίαζε αυτή η καταστροφή, ενώ ο λαός αναγκάστηκε να καταφύγει στα υπόγεια των μνημείων και των τάφων. Τότε κάηκαν, εκτός από πολυάριθμα συγκροτήματα κατοικιών, και τα σπίτια παλαιών ηγετικών μορφών, που ήταν ακόμα στολισμένα με εχθρικά λάφυρα, καθώς και ναοί των θεών, τους οποίους είχαν τάξει και αφιερώσει οι βασιλείς και αργότερα οι στρατηγοί κατά τους καρχηδονιακούς και τους γαλατικούς πολέμους, όπως επίσης και οτιδήποτε αξιοθέατο και αξιομνημόνευτο είχε διασωθεί από την αρχαιότητα.

Βλέποντας την πυρκαγιά από τον πύργο του Μαικήνα και απολαμβάνοντας, όπως έλεγε, «το κάλλος των φλογών», τραγουδούσε την Ιλίου άλωσιν, ντυμένος με τη συνηθισμένη του σκηνική αμφίεση. Και για να καρπωθεί όση λεία και όσα λάφυρα μπορούσε ακόμα και από αυτή την καταστροφή, υποσχέθηκε ότι θα απομακρύνει τους νεκρούς και τα ερείπια χωρίς οικονομική επιβάρυνση και δεν επέτρεψε σε κανέναν να πλησιάσει τα απομεινάρια της περιουσίας του·[2] από τις συνεισφορές, τέλος, που όχι μόνο έπαιρνε αλλά και απαιτούσε, είχε σχεδόν εξαντλήσει τους πόρους των επαρχιών και τα εισοδήματα των ιδιωτών. (Σουητώνιος, Νέρων XXXVIII)

Σημειώσεις

1. Η φράση εμού θανόντος γαία μειχθήτω πυρί, την οποία θέτει ο Δίων ο Κάσσιος (LVIII.23.4) στο στόμα του Τιβερίου, θα μπορούσε να αποδοθεί «ένα ας γίνουν γη και πυρ, σαν κλείσω εγώ τα μάτια», και είναι ανάλογη με την πασίγνωστη φράση του Λουδοβίκου XIV “après moi le deluge”.        

2. Μία σχετική καθυστέρηση της επιστροφής των πληγέντων στις οικίες τους μετά την πυρκαγιά είναι βέβαια κατανοητή για λόγους ασφαλείας, ο Σουητώνιος όμως πιθανότατα υπονοεί εδώ ότι ο Νέρων δεν επέτρεπε στους ιδιοκτήτες να πλησιάσουν τα ερείπια των κατοικιών τους, για να μπορέσουν οι άνθρωποί του να τις λεηλατήσουν με την άνεσή τους.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΣΟΥΗΤΩΝΙΟΣ, ΤΟΜΟΣ Β΄», ΕΚΔΟΣΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, ΑΘΗΝΑ 1999