ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΓΙΟΓΚΑ

Η «Γιόγκα» είναι ένα παλιότατο φιλοσοφικο – θρησκευτικό, αλλά και πρακτικό σύστημα, το οποίο γνώρισε πολλές διακλαδώσεις και υιοθετήθηκε από αναρίθμητες ινδικές θεωρητικές σχολές και εμπειρικές ομάδες. Κάτω από τη λέξη γιόγκα έχουν στεγασθεί οι πιο ποικίλες θεωρίες και πρακτικές, από τον ακραίο ασκητισμό έως τον πιο απίθανο οργιαστικό ερωτισμό, τον ταντρισμό...

Η λέξη «γιόγκα» είναι πολυσήμαντη στο ινδικό λεξιλόγιο. Προέρχεται από τη σανσκριτική ρίζα jug, που σημαίνει ζευγνύω, συνδέω, ενώνω, υποτάσσω. Ετυμολογικά λοιπόν, γιόγκα σημαίνει ζεύξη, σύνδεση, άσκηση, κυρίως ένωση. Οι Ινδοί τη χρησιμοποίησαν ευρύτατα, για να προσδιορίσουν τον μυστικό δεσμό του ανθρώπου με την υπερβατική πραγματικότητα, αλλά και γενικότερα τις διάφορες ασκητικές τεχνικές και μεθόδους διαλογισμού. Επίσης για να καθορίσουν τον τρόπο, τον δρόμο που οδηγεί στην ένωση αυτή, στην απελευθέρωση της ανθρώπινης υπάρξεως από τα πολύμορφα δεσμά και τις ψευδαισθήσεις του παρόντος κόσμου. 

Ως Γιόγκα, βασικά χαρακτηρίζονται διάφορες κατευθύνσεις, που έχουν καθορισθεί μέσα στον Ινδουϊσμό, για να επιτευχθεί η λύτρωση του ανθρώπου και η ένωση του με το Απόλυτο Εν. Η ίδια αυτή λέξη χρησιμοποιείται κάπως ειδικότερα για να προσδιορίσει τη μια από τις κλασικές ορθόδοξες σχολές, τις «νταρσάνα» του Ινδουϊσμού.

Βασικό έργο αυτής της σχολής, το οποίο όλες οι παραφυάδες της Γιόγκα τιμούν, είναι η «Γιόγκα – σούτρα» (Yoga – sutra) του Παταντζάλι (Patanjali), η οποία μάλλον πήρε την οριστική της μορφή τον 2^ο αι. μ.Χ. Είναι εντυπωσιακή η συγγένεια την οποία παρουσιάζει με την εσωτερική γνώση που περιγράφεται στις Εννεάδες του Πλωτίνου (3^ος αι. μ.Χ.).

Το φιλοσοφικό υπόβαθρο της σχολής Γιόγκα είναι η δυαλιστική φιλοσοφία, την οποία ανέπτυξε συστηματικότερα μια άλλη ινδουϊστική σχολή, η Σάνκυα. Συνοπτικά, η κλασική Γιόγκα αναγνωρίζει μεν έναν αιώνιο Θεό, τον Ισβάρα (Isvara), δεν παραδέχεται, εντούτοις, ότι αυτός επεμβαίνει στα ανθρώπινα. Οι διάφορες σχολές Γιόγκα στην Ελλάδα χρησιμοποιούν πολύ το όνομα Θεός. Είναι σαφές όμως οι αντιλήψεις τους δεν μπορούν να ταυτισθούν με τη χριστιανική περί Θεού διδασκαλία.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ  «ΙΧΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΥ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΚΡΙΤΑΣ», 2004.